Cardiovasculaire Geneeskunde.nl

Nieuwe LDL-c rekenmethode beter dan Friedewald-formule in nuchtere en niet-nuchtere monsters

4 jan. 2018

Recente richtlijnen en expert consensus documenten bevelen niet-nuchtere lipidenmeting aan voor de meeste routinematige klinische bepalingen. Dit heeft niet alleen praktische voordelen voor patiënten en klinieken, maar verbetert CV risicovoorspelling mogelijk ook.

De Friedewald-formule (totaal cholesterol – HDL-c – TG/5 in mg/dL) is de klinische standaard sinds de publicatie ervan in 1972. De vergelijking werd verkregen op basis van monsters afgenomen in nuchtere staat, en gebruikt een vaste TG:VLDL ratio van 5:1. In de originele publicatie erkennen Friedewald et al al dat bij lagere LDL-c kleine fouten in VLDL-c-schatting kunnen resulteren in significant fouten in de LDL-c-schatting. Met name in geval van lage LDL-c en verhoogde TG niveaus, onderschat de Friedewald-formule het LDL-c niveau, wat kan leiden tot onderbehandeling van hoog-risicopatiënten.

In 2013 rapporteerde Seth Martin en collega’s [1] over gebruik van een nieuwe LDL-c rekenmethode die een afgeleide van de variabele TG:VLDL-c-ratio gebruikt. Op basis van data van de Very Large Database of Lipids, maakten ze een 2x2 tabel van TG en non-HDL-c niveaus. Dit gaf preciezere en aan te passen waarden voor de TG:VLDL-c ratio, over een spectrum van non-HDL-c en TG niveaus. Data gebruikt voor het opstellen van de formule omvatte ook individuen met TG ≥400 mg/dL.

Ten opzichte van de Friedewald-vergelijking werd hogere accuratesse verkregen met deze nieuwe LDL-c rekenmethode, in alle klinische LDL-c categorieën, zowel in nuchtere als niet-nuchtere monsters. Nauwkeurigheid van beide methoden nam af met lagere LDL-c, maar de nieuwe methode werd hier minder door beïnvloed. In personen met <70 mg/dL was de nauwkeurigheid van de nieuwe methode superieur aan Friedewald-schatting. Beide methoden presteerden ook minder bij toenemende TG niveaus, en de nieuwe methode was superieur bij TG 200-399 mg/dL in niet-nuchtere monsters.

Tot op heden is de Friedewald-formulie toepasbaar gebleken voor de meeste patiënten, aangezien Sathiyakumar et al zagen dat de mediane TG:VLDL ratios 4.9 en 5.3 waren voor respectievelijk de nuchtere en niet-nuchtere groepen. Dit leidt niet tot grote absolute verschillen in LDL-c niveaus ten opzichte van gebruik van de vaste ratio van 5, ten minste in personen met niet-extreme niveaus van TG en LDL-c. Maar in het licht van de steeds meer ontwikkelende precisiegeneeskunde, identificeert deze studie patiëntensubgroepen die baat kunnen hebben bij de nieuwe, nauwkeuriger en gepersonaliseerde LDL-c rekenmethode, zonder extra kosten. Dit lijkt met name relevant voor hoogrisicopatiënten met LDL-streefwaarden voor secundaire preventie van <70 mg/dL. Bovendien is de hogere nauwkeurigheid in niet-nuchtere monsters relevant in de dagelijkse praktijk waarin nuchter zijn niet door iedereen volledig wordt gerespecteerd.

Uitstaande vragen omvatten hoe factoren zoals ras, obesitas en insulineresistentie die TG en VLDL-c niveaus beïnvloeden, effect hebben op de ratio daarvan, en daarmee op het berekende LDL-c niveau. Bovendien verdient de nauwkeurigheid van deze methode in vergelijking met directe LDL-c meting in patiënten met TG ≥400 mg/dL verdere evaluatie.

Bronnen

1. Martin SS, Blaha MJ, Elshazly MB et al., Comparison of a novel method vs the Friedewald equation for estimating low-density lipoprotein cholesterol levels from the standard lipid profile. JAMA. 2013 Nov 20;310(19):2061-8

2. Sathiyakumar V, Park J, Golozar A, et al., Fasting Versus Nonfasting and Low-Density Lipoprotein Cholesterol Accuracy. Circulation. 2018 Jan 2;137(1):10-19

3. Farukhi Z and Mora S. The Future of Low-Density Lipoprotein Cholesterol in an Era of Nonfasting Lipid Testing and Potent Low-Density Lipoprotein Lowering. Circulation. 2018 Jan 2;137(1):20-23

Vind het artikel van Sathiyakumar et al online op Circulation

Deel deze pagina met collega's en vrienden: