Cardiovasculaire Geneeskunde.nl

Chocolade en thee verlagen beroerterisico

Literatuur - Larsson S, Stroke. Dec 2013 - Stroke. 2013 Dec 10


Coffee, Tea, and Cocoa and Risk of Stroke

 
Larsson S
Stroke. 2013 Dec 10. [Epub ahead of print]
 

Achtergrond

Koffie, thee en cacao zijn bronnen van polyfenolen. Ze hebben recent aandacht gekregen vanwege mogelijk gunstige effecten op cardiovasculaire (CV) gezondheid. Antihypertensieve, hypocholesterolemische, antioxidante en anti-inflammatoire effecten, maar ook verbeteringen in vasculaire endotheelfunctie en insulinegevoeligheid zijn opgeworpen als mogelijke onderliggende mechanismen via welke polyfenolen bescherming tegen beroerte zou kunnen geven.
Dit literatuuroverzicht vat het aanwezige bewijs van experimentele studies, prospectieve studies en meta-analyses samen over de mogelijke effecten van koffie, thee en cacao op beroertepreventie.
 

Koffie

Naast polyfenolen, zijn caffeïne en diterpenen de belangrijkste bioactieve stoffen in koffie. Hun effect op het CV systeem hangt af van de bereidingswijze en individuele eigenschappen van de drinker.
Caffeïne geeft een voorbijgaande stijging van de bloeddruk (BP). Een meta-analyse vond een gemiddelde stijging van 8.1 mmHg in systolische BP en van 5.8 mmHg in diastolische BP na 200-300 mg caffeïne (~1.5-2 kopjes) bij mensen met hypertensie. Dit effect werd binnen een uur gezien, en tot 3 uur na consumptie. Een andere meta-analyse van studies in gezonde, normotensieve individuen naar de langetermijneffecten van koffie vond geen signficante BP veranderingen. Tolerantie voor het caffeïne-effect op BP kan deels de verschillen tussen lange- en kortetermijneffecten verklaren.
De diterpenen cafestol en kahweol hebben cholesterolverhogende eigenschappen. In gefilterde koffie blijven diterpenen achter in het filterpapier. Een meta-analyse vond dat consumptie van ongefilterde koffie het totaal cholesterol, LDL-c en triglycerideconcentraties significant verhoogde, terwijl na filterkoffie vrijwel geen verschil werd gezien. Degenen met hyperlipidemie leken gevoeliger voor het cholesterolverhogende effect van koffie.
De polyfenolen hebben antioxidante activiteit in vitro, en ook in vivo is antioxidante activiteit aangetoond. Zowel beschermende als neutrale effecten zijn geobserveerd ten aanzien van of polyfenolen in koffie oxidatieve veranderingen aan LDL deeltjes kunnen voorkomen bij mensen.
 

Koffie en beroerte

Recente studies hebben vraagtekens geplaatst bij de langbestaande gedachte dat koffie een risicofactor is voor CV aandoeningen, aangezien matige consumptie het risico op beroerte mogelijk vermindert. Een grote meta-analyse van prospectieve studies liet een niet-lineair verband zien tussen koffieconsumptie en beroerterisico: het sterkste beschermende effect werd gezien bij 3-4 kopjes per dag, en minder risicoreductie met minder of meer kopjes. Er was echter heterogeniteit tussen de studies in verschillende populaties, hetgeen mogelijk het gevolg is van een verschillende relatieve samenstelling van de bioactieve stoffen door een andere manier van bereiden, of incomplete correctie voor dieet- en leefstijlfactoren.
 

Groene en zwarte thee

Alle soorten thee zijn rijk aan flavonoïden, welke een hypocholesterolemisch effect hebben en de ontwikkeling van atherosclerose in diermodellen verminderen. Via verbetering van de stikstofmonooxidestatus kan het endotheelfunctie verbeteren.
Studies in mensen hebben ook potentieel gunstige effecten op cardiometabole risicofactoren aangetoond, inclusief endotheelfunctie, BP en cholesterol en bloedglucoseconcentraties. Een meta-analyse vond een aanzienlijke verbetering van stroomgemedieerde vaatverwijding van individuenmet een mediane consumptie van 2-3 kopjes thee per dag, ten opzichte van placebo. Korte termijn RCTs (<3 maanden) lieten zien dat consumptie van groene thee totaal cholesterol en LDL-c deed dalen, maar HDL-c niet veranderde. Een meta-analyse van RCTs langer dan 3 maanden toonde aan dat zowel groene als zwarte thee LDL-c en BP verminderde. Twee meta-analyses hebben een positief effect gevonden van groene thee op fasting blood glucose concentraties, terwijl het effect op insuline en hemoglobine A1c niveaus minder duidelijk was.

 
Thee en beroerte

Een meta-analyse van prospectieve studies gaf een algemene RR voor beroerte van 0.87 (95%CI: 0.81-0.94) voor iedere 3 kopjes groene of zwarte thee per dag extra. Heterogeniteit tussen studies werd gezien, mogelijk als gevolg van verschillen in theesoort, bereidingswijze, beroerte-maten en analysemethode. Twee recente grote prospectieve studies in Japanse en Zweedse mannen en vrouwen lieten zien dat consumptie van ten minste vier koppen groene thee geassocieerd was met ongeveer 20% afname van het beroerterisico, zowel ischemische beroerte als intracerebrale bloeding.
 

Cacaoproducten

Cacaoproducten, inclusief chocola, zijn ook rijke bronnen van flavonoïden (met name flavan-3-ols), welke antioxidante en anti-inflammatoire stoffen zijn. Inderdaad blijkt het flavan-3-ol niveau en de totale antioxidante capaciteit van het plasma gestegen na cacaoconsumptie, en flavan-3-ol in cacao blijkt stikstofmonooxide productie te stimuleren in endotheel, hetgeen vasodilatatie promoot. Er is controverse of deze effecten verminderd worden door het cacaoconsumptie met melk.
Meta-analyses van korte termijn RCTs suggereren dat cacao of chocolade inname een milde daling van systolische en diastolische BP kan veroorzaken, hoewel bevindingen van individuele studies inconsistent zijn.  Een andere meta-analyse vond dat cacao- of chocoladeconsumptie fasting insulineconcentratie, insulineresistentie en gemiddelde arteriële druk verminderde en stroomgemedieerde vaatverwijding verbeterde.
 

Chocolade en beroerte

Slechts weinig studies zijn uitgevoerd naar de relatie tussen chocoladeconsumptie en beroerte; deze vonden een statistisch significant of niet-significante omgekeerd verband. Een meta-analyse van deze studies leverde een significante 19% vermindering van het beroerterisico voor iedere 50g/week stijging van de chocoladeconsumptie.
 
Samenvattend laten de huidige beschikbare gegevens van zowel experimentele studies in dieren en mensen, en van prospectieve studies zien dat groene en zwarte thee en chocolade gunstige effecten hebben op CV gezondheid, en dat het het risico op beroerte kan verlagen. Deze effecten zijn waarschijnlijk gemedieerd via effecten op endotheelfunctie, en cholesterol in het geval van thee, en insulinegevoeligheid bij cacao. Hoewel in de meeste studies een zwak omgekeerd verband werd gezien tussen matige koffieconsumptie en beroerterisico, blijven mogelijke onderliggende biologische mechanismen voor een CV effect van koffie vooralsnog onduidelijk.
 
Klik door naar dit artikel op Pubmed

Deel deze pagina met collega's en vrienden: