Lipidenniveaus zijn sterk afhankelijk van leeftijd en geslacht

Achtergrond

Aangezien plaquevorming al op jonge leeftijd begint, heeft vroege preventie de voorkeur om de LDL-c-gerelateerde progressie en de daarmee in verband staande chronische ziekte een halt toe te roepen. Identificatie van beïnvloedbare risicofactoren, met name dyslipidemie, is daarom belangrijk voor effectieve preventie en management van CVD.

De Lifelines-cohortstudie werd gestart in 2006 en is de grootste lopende prospectieve observationele Europese populatiestudie tot op heden [1]. 152180 volwassenen uit Noord-Nederland zijn gerecruteerd door hun huisarts, door familie of door zich op te geven op lifelines.nl. Het 5-jaars follow-upbezoek is gaande, en het 10-jaars bezoek wordt gepland. Totale duur van follow-up zal minstens 30 jaar zijn. Middels zelfrapportage/gevalideerde vragenlijsten (elke 1.5 jaar), routinematige klinische biochemie, lichamelijk onderzoek, biobanking van bloed, urine en feces en genoom-brede genotypering, kan Lifeline inzicht verschaffen in de prevalentie en incidentie van multifactoriële ziekte en de risicofactoren daarvan.

Het is nodig de normale distributie van bloedlipiden in de populatie te kennen om dyslipidemie te kunnen opsporen. Hoewel referentiewaarden voor totaal cholesterol (TC), LDL-c, HDL-c en triglyceriden (TG) in diverse cohorten zijn vastgesteld, ontbreken eigentijdse en alomvattende percentiel-gebaseerde referentiewaarden. Deze waarden variëren mogelijk per geografische regio [2] en zijn tijdsafhankelijk, gezien verandering in leeftijd, leefstijl en farmaceutische interventies [3,4].

Dit artikel beoogde leeftijd- en seksegebaseerde referentiewaarden te verschaffen voor lipidenniveaus, om deze te kunnen vergelijken met populaties in een bepaalde regio of met een specifieke genetische achtergrond. En ze kunnen onderzoek faciliteren, om prospectieve veranderingen te monitoren. Voor deze analyse werden deelnemers geïncludeerd tussen 2006 en 2013, bijna alleen Kaukasisch. Van kinderen <18 jaar werden geen data geïncludeerd in deze analyse, en diegenen met een geschiedenis van CVD (myocardinfarct, coronaire chirurgie of beroerte), of diegenen die lipidenverlagende medicatie bij baseline kregen werden uitgesloten van deelname.

Belangrijkste resultaten

• Vrouwen (n=79475, 60%) toonden een over het algemeen gunstiger CV risicoprofiel dan mannen (54065, 40%), zoals blijkt uit significant lagere gemiddelde systolische bloeddruk (122 vs. 130 mmHg), lagere mediane TC (193 vs. 197 mg/dL), lagere mediane LDL-c (116 vs. 131 mg/dL), hogere mediane HDL-c (62 vs. 50 mg/dL), lagere TG (77 vs. 100 mg), en minder vrouwen rookten (19.7% vs. 23.3%).
• Vanaf 20 jaar hadden mannen significant lagere LDL-C niveaus dan vrouwen (mediaan: 85 vs. 97 mg/dL, 95e percentiel: 139 vs. 151 mg/dL, P<0.001).
• In beide seksen nam LDL-c (directe kwantificatie) toe met leeftijd, maar het patroon verschilt. In mannen was een piek voor LDL-c tussen 45 en 49 jaar (mediaan: 139 mg/dL, 95e percentiel: 197 mg/dL). Op hogere leeftijd liet LDL-c een geleidelijke daling zien. In vrouwen was mediane LDL-c stabiel tot in midden 30, waarna een piek (mediaan: 143 mg/dL, 95e percentiel: 205 mg/dL) werd gezien bij 55-59 jaar. Vrouwen lieten geen duidelijke daling zien op hogere leeftijd.
• Friedewald-berekende LDL-c niveaus gaven lagere waarden dan direct gemeten LDL-c, in beide genders (mediaan 7.0 mg/dL lager in mannen en 6.0 mg/dL lager in vrouwen).
• HDL-c veranderde niet significant met toenemende leeftijd in mannen, terwijl in vrouwen de mediane HDL-c steeg van 54 mg/dL op jonge leeftijd(<20) tot 66 mg/dL op 50-jarige leeftijd. In vrouwen ouder dan 50,werden geen veranderingen in HDL-c opgemerkt.
• Van alle lipiden verschilde de relatie tussen TG en leeftijd het meest tussen mannen en vrouwen. Manne lieten een duidelijke stijging zien vanaf jonge leeftijd (mediaan: 71 mg/dL, 95e percentiel: 153 mg/dL) tot 40-44 jaar (mediaan: 106 mg/dL, 95e percentiel: 289 mg/dL), waarna TG levels snel daalden met toenemende leeftijd. Deze daling was het meest prominent aan het hogere eind van het (75e, 90e en 95e percentielen), en vrijwel afwezig op het 5e en 10e percentiel. TG niveaus waren relatief stabiel in vrouwen, en mediane niveaus fluctueerden tussen 68 en 77 mg/dL tussen 20 en 50 jaar. TG levels namen matig toe in vrouwen ouder dan 50.
• Referentiewaarden van alle bloedlipiden voor mannen en vrouwen van vijf-jarige intervallen zijn beschikbaar op my-cholesterol.care.

Conclusie

Referenties

Vind dit artikel online op J Clin Lipidol