Herstel β-celfunctie belangrijk voor omkering T2DM na substantieel gewichtsverlies

Remission of human type 2 diabetes requires decrease in liver and pancreas fat content but is dependent upon capacity for β cell recovery

Literatuur - Taylor R, Al-Mrabeh A, Zhyzhneuskaya S et al. - Cell Metabolism 2018; DOI: https://doi.org/10.1016/j.cmet.2018.07.003

Introductie en methoden

De Diabetes Remission Clinical Trial (DiRECT) heeft laten zien dat bijna de helft van de patiënten met vroeg stadium (<6 jaar) van T2DM terug kan keren naar lange-termijn niet-diabetische glucoseregulatie door middel van substantieel gewichtsverlies. Gewichtsverlies werd behaald en behouden tot 12 maanden met een zeer laag-calorisch dieet [1].

Er wordt gedacht dat in het proces van T2DM ontwikkeling verschillende, maar gerelateerde processen plaatsvinden in de lever en pancreas, waaronder een grote vermindering van β-celfunctie [2,3]. Metabole stress kan β-cel de-differentiatie induceren en het is aangetoond dat aanzienlijk gewichtsverlies tot re-differentiatie kan leiden. Mogelijk verklaart dit de omkering van T2DM naar normale glucosetolerantie [4-7].

Deze pathofysiologische subanalyse van de DiRECT trial onderzocht levervet, leverexport van triglyceriden, pancreas vetinhoud en β-celfunctie in een geografisch-gedefinieerde subgroep van deelnemers. Deelnemers met T2DM werden gerandomiseerd naar een zeer laag-calorisch dieet (interventiegroep, n=64) of gebruikelijke diabetesmanagement (controlegroep, n=26). De interventiegroep ontving vloeibare voeding (825-853 kcal/dag) voor 12-20 weken (gewichtsverlies-fase), gevolgd door 2-6 weken met gefaseerde herintroductie van voeding en aanhoudende hulp voor gewichtsbehoud. Responders werden gedefinieerd als diegenen die terugkeerden naar niet-diabetische glucoseregulatie na de gewichtsverliesfase.

Belangrijkste resultaten

Responders en niet-responders waren vergelijkbaar bij baseline, maar diabetes duurde langer in niet-responders (2,7 ± 0,3 vs 3,8 ± 0,4 jaar, P=0,02).
Als gevolg van de interventie voor gewichtsverlies, nam gewicht met een gelijke hoeveelheid af in responders en niet-responders (responders: 100,6 ± 2,6 tot 84,4 ± 2,1 kg, p<0001, niet-responders: 102,1 ± 4,4 tot 88,7 ± 4,4 kg, p<0,0001).
Tussen het einde van de gewichtsverliesfase en 12 maanden, nam gewicht toe in responders (3,3 ± 0,8 tot 86,2 ± 3,0 kg, P<0,0001) en niet-responders (4,9 ± 0,8 tot 92,5 ± 4,6 kg). Na 12 maanden was gewicht lager in niet-responders in vergelijking met baseline (P<0,0001), maar algehele verandering vanaf baseline was het grootst in responders (-14,1 ± 1,5 vs. -9,4 ± 1,3 kg, P=0,02).
Nuchtere plasma-glucosewaarden en HbA1c-waarden daalden na de gewichtsverliesfase in responders (respectievelijk van 148,9 ± 6,8 tot 102,2 ± 2,2 mg/dL, P<0,0001 en van 7,4% tot 5,9% ± 0,1%, P<0,0001). Er werden geen significante verschillen gezien in niet-responders.
Levervet nam af in zowel responders (3,3% ± 0,6%, P<0,0001) als niet-responders (2,6% ± 0,5%, P<0,0001) na gewichtsverlies, en het verschil in levervet was vergelijkbaar in beide groepen (P=0.60). Na 12 maanden hadden responders 3,0% ± 0,6% levervet en niet-responders 6,1% ± 1,9%, wat een significante verhoging weerspiegelde in niet-responders, in vergelijking met na de gewichtsverliesfase. De toename in levervet gedurende de gewichtsbehoudfase correleerde met de mate van gewichtstoename.
Pancreasvet was, onafhankelijk van normalisatie van glucoseregulatie, verminderd na gewichtsverlies (responders: 8,7% tot 7,8% ± 0,4%, P<0,0001 en non-responders: 7,9% tot 7,1% ± 0,5%, P=0,004). Pancreasvet bleef stabiel gedurende de gewichtsbehoudfase.
Nuchtere plasma-insulinewaarden daalden na gewichtsverlies in responders (108,3 ± 10,0 tot 38,7 ± 4,4 pmol/L, p<0,0001) en niet-responders (77,2 ± 8,5 tot 35,5 ± 5,3 pmol/L, P=0,0002). Vanwege de hogere baselinewaarden was deze daling sterker in responders (-69,7 ± 9,3 vs -41,7 ± 5,8 pmol/L, p<0,01). Nuchtere plasma-insulinewaarden bleven stabiel voor responders en niet-responders in de gewichtsbehoudfase.
First-phase insulinesecretie herstelde in diegenen met genormaliseerde glucoseregulatie (0,04 [-0,05-0,32] tot 0,11 [0,00005-0,51] nmol/min/m2 (P<0,0001), terwijl er geen veranderingen werden gezien in niet-responders. De toename in first-phase insulinesecretie werd behouden in responders gedurende de gewichtsbehoudfase.

Conclusie

Gewichtsverlies en terugkeer naar normale glucosehomeostase werden bereikt met een gestructureerde interventie voor gewichtsverlies in T2DM patiënten. Diegenen die terugkeerden naar normale glucoseregulatie lieten een aanhoudend herstel van de first-phase insulinerespons zien. Ongeacht of patiënten genormaliseerde glucoseregulatie hadden, was levervet verminderd, en dit hield aan tot 12 maanden. Deze data suggereren dat gewichtsverlies in een vroeg stadium van T2DM intra-orgaanvet kan verlagen, en terugkeer naar glucosehomeostase blijkt afhankelijk te zijn van herstel van β-celfunctie.

Referenties

Toon referenties

Vind dit artikel online op Cell Metabolism Lees een samenvatting van de originele DiRECT studieresultaten