Meer focus op lichaamsbeweging nodig in T2DM: het vermindert sterfte

Patiënten met type 2 diabetes moet lichaamsbeweging worden voorgeschreven om bloedglucose te reguleren en de gezondheid van het hart te verbeteren. Dat is een van de aanbevelingen in een position statement van de European Association of Preventive Cardiology (EAPC), een tak van de European Society of Cardiology (ESC).

“Zittende leefstijl en ongezonde diëten zijn de belangrijkste oorzaken onderliggend aan het groeiende aantal mensen met type 2 diabetes en CV problemen zoals hartaanval,” zegt eerste auteur dr. Hareld Kemps, cardioloog in Máxima Medisch Centrum te Veldhoven. “Diabetes verdubbelt het risico op sterfte, maar hoe fitter patiënten zijn, des te meer daalt dat risico. Helaas neemt de meerderheid van de patiënten niet deel aan inspanningsprogramma’s.”

Het artikel geeft praktische aanbevelingen voor artsen over hoe zij patiënten kunnen motiveren om lichaamsbeweging in hun dagelijkse routine te incorporeren, om haalbare en meetbare doelen te stellen, en om geïndividualiseerde trainingsprogramma’s op te stellen om de doelen te behalen. “Patiënten alleen adviseren om te sporten, hetgeen dokters meestal doen, is niet genoeg,” zegt dr. Kemps. “Patiënten moeten worden beoordeeld op comorbiditeiten, risico’s gerelateerd aan sport, en persoonlijke voorkeuren. Dit zal op lange termijn kosteneffectief zijn, dus we moeten beleidsmakers en verzekeraars wakker schudden om hiervoor te betalen. Daartoe moeten artsen initiatief tonen en oproepen dat programma’s worden vergoed.”

Patiënten zouden hun arts moeten raadplegen voor een gepersonaliseerd plan, en verzekerden moeten vragen of inspanningsprogramma’s vergoed worden. Kemps voegt toe “Er zijn ook stappen die patiënten zelf kunnen nemen zonder eerst een arts te zien, zoals zit-tijd onderbreken en matige inspanning te leveren zoals lopen en fietsen.”

Therapietrouw op lange termijn kan worden verbeterd door het stellen van vroeg haalbare doelen die meetbaar zijn, en het aanpassen van sportplannen aan de voorkeuren van de patiënt. Begeleiding op afstand ziet er ook veelbelovend uit, waarbij patiënten zichzelf monitoren met smartwatches en dan data naar een gezondheidsprofessional sturen voor feedback. Praktische en specifieke doelen blijken motiverende te werken, zegt Kemps. “Voor een ouder persoon kan dit betekenen om trap te lopen in huis of naar de supermarkt te lopen –dat kan werkelijk de kwaliteit van leven verbeteren. Het mogelijk maken om minder medicatie te gebruiken door betere glycemische regulatie kan ook een motief zijn.”

Ten aanzien van klinische doelstellingen, zijn cardiorespiratoire fitheid en glycemische regulatie de belangrijkste twee. Beide verbeteren met lichaamsbeweging, de veranderingen zijn meetbaar en ze zijn direct gerelateerd aan welzijn, ziekte en sterfte. Lichaamsbeweging helpt ook om bloeddruk en schadelijke lipiden te verlagen. Dr. Kemps merkt op dat gewichtsverlies niet het beste doel voor lichaamsbeweging kan zijn. “Het is moeilijk om gewicht te verliezen met beweging alleen en als dat het hoofddoel is raken mensen misschien gedemotiveerd,” zegt hij. “Afvallen is belangrijk, maar het moet onderdeel zijn van een multidisciplinaire interventie die voeding omvat.”

Het type en de intensiteit van de lichaamsbeweging moet worden gepersonaliseerd voor iedere patiënt. Hoge intensiteit interval-training – bijvoorbeeld afwisselen matig snel en stevig wandelen – is het meest effectief om de conditie te boosten en bloedsuiker te reguleren, maar kan onveilig zijn voor patiënten die aritmie ontwikkelen tijdens inspanning of die ischemie hebben.

Dr. Kemps zegt: “Ik kan niet genoeg benadrukken hoe effectief zelfs kleine toenames van activiteit kunnen zijn in het voordeel opleveren voor patiënten met type 2 diabetes en hartproblemen. Het onderbreken van zitten met kort lopen verbetert glucoseregulatie, terwijl twee uur stevig wandelen per week het risico op verdere hartproblemen vermindert.”

Bron: persbericht ESC 15 januari 2019 Vind het Position Paper online op EJPC