In een Koreaanse gemeenschaps-gebaseeerde prospectieve studie was grotere inname van eiwitten geassocieerd met RHF en snellere afname van eGFR in vergelijking met lagere eiwitinname in gezonde volwassenen. Deze bevindingen suggereren dat een eiwitrijk dieet schadelijke effecten op nierfunctie kan hebben in de algemene populatie.

Discussie

In hetzelfde tijdschrift werden de resultaten van een studie over dieet eiwitinname en afname in nierfunctie in stabiele patiënten na myocardinfarct gerapporteerd: Dietary protein intake and kidney function decline after myocardial infarction: the Alpha Omega Cohort, Esmeijer K et al. Nephrol Dial Transplant 2019. Post-MI patiënten hebben een verhoogd jaarlijks risico op afname in nierfunctie (dubbel in vergelijking met de algemene populatie), en hebben daarom een verhoogd risico op CKD. Hoewel KDIGO richtlijnen aanbevelen om de dagelijkse totale eiwitinname in volwassen met risico op CKD te beperken [16,17], is het onbekend of eiwitrestrictie in post-MI patiënten afname van nierfunctie vertraagt. De Alpha Omega Cohort werd gebruikt, een prospectief cohort van Nederlandse patiënten tussen de 60-80 jaar met een diagnose van MI, 10 jaar voor aanvang van de studie. Data over voedselinname werd verzameld met gebruik van een 203-items voedselfrequentie vragenlijst (FFQ) op baseline. Met gebruik van data van 2255 patiënten met een follow-up van 41 maanden vonden de auteurs een sterke lineaire associatie tussen eiwitinname en jaarlijkse afname van nierfunctie. Jaarlijkse verandering in eGFR-cysC was dubbel in patiënten met eitwitinname >1.20 in vergelijking met diegenen met eitwitinname <0.80 g/kg voor ideaal lichaamsgewicht: -1.60 vs -0.84 mL/min/1.73 m². Er was ook een inverse associatie tussen inname van diereiwitinname en eGFR-cysC en een vergelijkbare maar niet-significante associatie voor planten-eiwitinname. Deze studie toonde aan dat grotere eiwitinname geassocieerd was met grotere afname van nierfunctie in post-MI patiënten.

In hun redactionele commentaar [18] schrijven de auteurs dat een eiwitrijk dieet (high protein diet - HPD) geen opkomende voedseltrend is maar tegenwoordig meer een heersend dogma in de maatschappij is. ‘Het is zelfs zo ver gegaan dat we druk voelen om meer eiwitten te eten en minder koolhydraten’, zeiden de auteurs. Ze leggen uit hoe teveel voedsel heeft geresulteerd in het accepteren van voordelen van een HPD. Maar, vragen ze zich af: ‘is HPD veilig voor een gezonde nierfunctie of niet?’ en ze benoemen enkele bewijsvoeringen en aanbevelingen tegen een HPD. Een dieet laag in eiwitten (low protein diet - LPD) is aanbevolen voor diegenen met CKD of met risico op CKD, zoals diabetespatiënten en obese individuen met microalbuminurie, en in diegenen met verminderde nierreserve (enkele nier of vroege stadia van CKD). De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (RDA) voor eiwit is 0.8 g/kg/dag en de geschatte behoefte is waarschijnlijk zelfs lager, rond 0.6 g/kg/dag. Een LPD voor CKD management is gedefinieerd als dagelijks eiwitinname in de reeks van 0.6–0.8 g/kg/dag en voor personen met een enkele nier of met hoog risico op CKD moet grote eiwitinname >1.0 g/kg/dag vermeden worden. Ze eindigen met: ‘Het is tijd om het taboe te doorbreken en het luid en duidelijk te maken dat een eiwitrijk dieet niet zo veilig is als wordt geclaimd, en het kan gezonde nierfunctie in gevaar brengen en resulteren in een snellere afname van nierfunctie in individuen of populaties met hoog risico op CKD. Het is verstandig om aanbevelingen van grote eiwitinname te negeren voor gewichtsafname in obese individuen of diabetespatiënten of in diegenen met eerdere CV events of een enkele nier als een gezonde nierfunctie niet voldoende beschermd kan worden’.

1. Friedman AN. High-protein diets: potential effects on the kidney in renal health and disease. Am J Kidney Dis 2004; 44: 950–962

2. Helal I, Fick-Brosnahan GM, Reed-Gitomer B et al. Glomerular hyperfiltration: definitions, mechanisms and clinical implications. Nat Rev Nephrol 2012; 8: 293–300

3. Frank H, Graf J, Amann-Gassner U et al. Effect of short-term high-protein compared with normal-protein diets on renal hemodynamics and associated variables in healthy young men. Am J Clin Nutr 2009; 90: 1509–1516

4. Klahr S, Levey AS, Beck GJ et al.; Modification of Diet in Renal Disease Study Group. The effects of dietary protein restriction and blood-pressure control on the progression of chronic renal disease. N Engl J Med 1994; 330:877–884

5. Levey AS, Adler S, Caggiula AW et al. Effects of dietary protein restriction on the progression of advanced renal disease in the Modification of Diet in Renal Disease Study. Am J Kidney Dis 1996; 27: 652–663

6. Kalantar-Zadeh K, Fouque D. Nutritional management of chronic kidney disease.N Engl JMed 2017; 377: 1765–1776

7. Halbesma N, Bakker SJ, Jansen DF et al. High protein intake associates with cardiovascular events but not with loss of renal function. J Am Soc Nephrol 2009; 20: 1797–1804

8. Park M, Yoon E, Lim YH et al. Renal hyperfiltration as a novel marker of all-cause mortality. J Am Soc Nephrol 2015; 26: 1426–1433

9. Bjornstad P, Cherney DZ, Snell-Bergeon JK et al. Rapid GFR decline is associated with renal hyperfiltration and impaired GFR in adults with Type 1 diabetes. Nephrol Dial Transplant 2015; 30: 1706–1711

10. Moriya T, Tsuchiya A, Okizaki S et al. Glomerular hyperfiltration and increased glomerular filtration surface are associated with renal function decline in normo- and microalbuminuric type 2 diabetes. Kidney Int 2012; 81:486–493

11. Nelson RG, Bennett PH, Beck GJ et al.; Diabetic Renal Disease Study Group. Development and progression of renal disease in Pima Indians with non-insulin-dependent diabetes mellitus. N Engl J Med 1996; 335:1636–1642

12. Schmieder RE, Messerli FH, Garavaglia G et al. Glomerular hyperfiltration indicates early target organ damage in essential hypertension. JAMA 1990;264: 2775–2780

13. Chagnac A, Weinstein T, Herman M et al. The effects of weight loss on renal function in patients with severe obesity. J Am Soc Nephrol 2003; 14:1480–1486

14. Chagnac A, Herman M, Zingerman B et al. Obesity-induced glomerular hyperfiltration: its involvement in the pathogenesis of tubular sodium reabsorption. Nephrol Dial Transplant 2008; 23: 3946–3952

15. Ahn Y, Kwon E, Shim JE et al. Validation and reproducibility of food frequency questionnaire for Korean genome epidemiologic study. Eur J Clin Nutr 2007; 61: 1435–1441

16. von Elm E, Altman DG, Egger M et al. The Strengthening the Reporting of Observational Studies in Epidemiology (STROBE) statement: guidelines for reporting observational studies. J Clin Epidemiol 2008; 61: 344–349

17. Geleijnse JM, Giltay EJ, Schouten EG et al. Effect of low doses of n-3 fatty acids on cardiovascular diseases in 4, 837 post-myocardial infarction patients: design and baseline characteristics of the Alpha Omega Trial. Am Heart J 2010; 159: 539–546

18. Kalantar-Zadeh K , Kramer HM and Fouque D. High-protein diet is bad for kidney health: unleashing the taboo. Nephrol Dial Transplant 2019, doi: 10.1093/ndt/gfz216

Zou u uw patiënten afraden om een eiwitrijk dieet te nemen?

• Ja, alle patiënten
• Ja, maar alleen CKD patiënten of diegenen met een hoog risico op nierfalen
• Nee

Deel deze pagina met collega's en vrienden: