Metabole handtekening weerspiegelt naleving van mediterraan dieet
Deze studie identificeerde een metabole handtekening, bestaande uit 67 metabolieten, die navolging van een mediterraan dieet weerspiegelt en geassocieerd is met toekomstig CVD risico.
The Mediterranean diet, plasma metabolome, and cardiovascular disease riskLiteratuur - Li J, Guasch-Ferré M, Chung W et al., - Eur Heart J. 2020 Jul 21;41(28):2645-2656. doi: 10.1093/eurheartj/ehaa209.
Introductie en methoden
Interventietrials en prospectieve cohortstudies hebben aangetoond dat het volgen van het mediterrane dieet tot gezondheidsvoordelen leidt [1-4]. Hetzelfde dieet kan echter leiden tot verschillende metabole reacties in verschillende individuen. Metabole profielen kunnen worden bepaald door tussenproducten en metabolismeproducten te meten. Dit profiel weerspiegelt de inname via de voeding en andere oorzaken van variabiliteit in het metabolisme, zoals genetische variaties en de wisselwerking tussen voeding en het microbioom [5,6]. Metabole profielen kunnen daarom worden gebruikt om de naleving en metabole reacties op voedingspatronen objectief te beoordelen [7,8]. De huidige studie identificeerde en valideerde een metabolische handtekening die de naleving van een mediterraan dieet reflecteert en onderzocht of deze handtekening geassocieerd was met CVD risico.
Het primaire studiecohort omvatte 1859 deelnemers van de Spaanse PREDIMED trial, een studie die de effectiviteit onderzocht van twee mediterrane dieetinterventies boven een controledieet voor primaire preventie van CVD en T2DM [1,9]. De validatiecohorten die in deze studie werden gebruikt, omvatten 6868 deelnemers van de Amerikaanse Nurses’ Health Studies (NHS) I en II, en Health Professionals Follow-up Study (HPFS) [10,11]. In PREDIMED werd een gevalideerde 14-item Mediterrane Dieet Adherentie Screener (MEDAS) gebruikt om de naleving van het mediterrane dieet te beoordelen [12,13].Op baseline waren data van 1859 deelnemers beschikbaar en in jaar 1 van de interventie waren data van 1556 deelnemers beschikbaar. In NHS/HPFS werd het dieet beoordeeld met behulp van gevalideerde voedselfrequentievragenlijsten (FFQ's) [14]. De MEDAS-score in NHS/HPFS werd geschat op basis van de gemiddelde inname via de voeding uit twee FFQ's. Plasma-metabolomics-profilering voor PREDIMED en NHS/HPFS werd uitgevoerd met vloeistofchromatografie-tandem massaspectrometrie. Incidente CVD werd gedefinieerd als de samenstelling van niet-fataal MI, niet-fatale beroerte en CV sterfte vanaf baseline tot einde van follow-up. De mediane follow-up was 4.8 jaar voor PREDIMED, 22.3 jaar voor NHS, 15.3 jaar voor NHSII en 17.6 jaar voor HDFS.
Belangrijkste resultaten
- Een metabole handtekening, bestaande uit 67 metabolieten, werd geïdentificeerd en was significant gecorreleerd met MEDAS in zowel PREDIMED als NHS/HPFS (PREDIMED jaar 1: r=31, P=3 × 10^-35; NHS/HPFS: r=0.28, P=4 × 10^-118).
- De metabole handtekening omvatte 45 soorten lipiden en acylcarnitines, 19 aminozuren, 2 vitamines en 1 xenobioticum
- Er werd een significant omgekeerd verband waargenomen tussen MEDAS op baseline en incidente CVD in multivariabele analyses van de PREDIMED studie (HR per SD-toename in MEDAS = 0.77, 95%CI 0.64-0.93, P=0.008). Er werd een statistisch niet-significant omgekeerd verband waargenomen tussen MEDAS in jaar 1 en incidente CVD (HR 0.87, 95%CI 0.71-1.05, P=0.15).
- Uit multivariabele analyses in de PREDIMED studie bleek dat de metabole handtekeningen op baseline en jaar 1 beide omgekeerd geassocieerd waren met incidente CVD (baseline handtekening: HR 0.71, 95%CI 0.58-0.87, P<0.001); handtekening jaar 1: HR 0.72, 95%CI 0.57-0.92, P=0.008). Associaties bleven significant na correctie voor MEDAS of MEDAS-componenten (baseline handtekening: HR 0.73, 95%CI 0.59-0.91, P=0.004); handtekening jaar 1: HR 0.74, 95%CI 0.58-0.94, P=0.01).
- Uit multivariabele analyses van NHS/HPFS bleek dat de metabole handtekening op baseline significant geassocieerd was met CVD risico na correctie voor bekende risicofactoren en mogelijke confounders (HR 0.85, 95%CI 0.76-0.94, P=0.001) en na verdere correctie voor MEDAS of MEDAS-componenten (HR 0.85, 95%CI 0.77-0.95, P=0.004).
- Metabolieten die geassocieerd waren met hogere MEDAS, waren ook waarschijnlijker geassocieerd met een lager risico op CVD (vooral hogere inname van olijfolie, wijn, en vis of zeevruchten, en lagere innames van zoetigheden en suiker-gezoete dranken). Aan de andere kant waren metabolieten geassocieerd met lagere MEDAS waarschijnlijker geassocieerd met een hoger risico op CVD.
- Mendeliaanse randomisatieanalyses toonden aan dat de genetisch afgeleide metabole handtekening omgekeerd geassocieerd was met risico op CHD, beroerte (totaal) en ischemische beroerte (CHD: OR per SD-toename in de genetisch afgeleide metabole handtekening = 0.92, 95%CI 0.91-0.94, P<0.001; beroerte (totaal): OR 0.91, 95%CI 0.88-0.94, P<0.001; ischemische beroerte: OR 0.89, 95%CI 0.86-0.92, P<0.001).
Conclusie
Deze studie identificeerde een metabolische handtekening die de naleving van een mediterraan dieet weerspiegelt en geassocieerd is met toekomstig CVD risico, onafhankelijk van traditionele risicofactoren. Metabolomics-profilering zou kunnen bijdragen aan geïndividualiseerde therapieën in dieetinterventies.
Referenties
1. Estruch R, Ros E, Salas-Salvadó J, Covas M-I, Corella D, Arós F, Gómez-Gracia E, Ruiz-Gutiérrez V, Fiol M, Lapetra J, Lamuela-Raventos RM, Serra-Majem L, Pintó X, Basora J, Muñoz MA, Sorlí JV, Martínez JA, Fitó M, Gea A, Hernán MA, Martínez-González MA; PREDIMED Study Investigators. Primary prevention of cardiovascular disease with a Mediterranean diet supplemented with extra-virgin olive oil or nuts. N Engl J Med 2018;378:e34.
2. Fung TT, Rexrode KM, Mantzoros CS, Manson JE, Willett WC, Hu FB. Mediterranean diet and incidence of and mortality from coronary heart disease and stroke in women. Circulation 2009;119:1093–1100.
3. Salas-Salvado J, Bullo M, Babio N, Martinez-Gonzalez MA, Ibarrola-Jurado N, Basora J, Estruch R, Covas MI, Corella D, Aros F, Ruiz-Gutierrez V, Ros E; PREDIMED Study Investigators. Reduction in the incidence of type 2 diabetes with the Mediterranean diet: results of the PREDIMED-Reus nutrition intervention randomized trial. Diabetes Care 2011;34:14–19.
4. Martínez-González MA, Gea A, Ruiz-Canela M. The Mediterranean diet and cardiovascular health. Circ Res 2019;124:779–798.
5. Illig T, Gieger C, Zhai G, Ro¨misch-Margl W, Wang-Sattler R, Prehn C, Altmaier E, Kastenmu¨ller G, Kato BS, Mewes H-W, Meitinger T, de Angelis MH, Kronenberg F, Soranzo N, Wichmann HE, Spector TD, Adamski J, Suhre K. A genome-wide perspective of genetic variation in human metabolism. Nat Genet 2010;42:137–141.
6. Shoaie S, Ghaffari P, Kovatcheva-Datchary P, Mardinoglu A, Sen P, Pujos-Guillot E, de Wouters T, Juste C, Rizkalla S, Chilloux J, Hoyles L, Nicholson Jeremy K, Dore J, Dumas Marc E, Clement K, Bäckhed F, Nielsen J. Quantifying diet-induced metabolic changes of the human gut microbiome. Cell Metab 2015; 22:320–331.
7. Guasch-Ferré M, Bhupathiraju SN, Hu FB. Use of metabolomics in improving assessment of dietary intake. Clin Chem 2018;64:82–98.
8. Guertin KA, Moore SC, Sampson JN, Huang WY, Xiao Q, Stolzenberg-Solomon RZ, Sinha R, Cross AJ. Metabolomics in nutritional epidemiology: identifying metabolites associated with diet and quantifying their potential to uncover diet-disease relations in populations. Am J Clin Nutr 2014;100:208–217.
9. Salas-Salvado J, Bullo M, Estruch R, Ros E, Covas MI, Ibarrola-Jurado N, Corella D, Aros F, Gomez-Gracia E, Ruiz-Gutierrez V, Romaguera D, Lapetra J, Lamuela-Raventos RM, Serra-Majem L, Pinto X, Basora J, Munoz MA, Sorli JV, Martinez-Gonzalez MA. Prevention of diabetes with Mediterranean diets: a subgroup analysis of a randomized trial. Ann Intern Med 2014;160:1–10.
10. Colditz GA, Manson JE, Hankinson SE. The Nurses’ Health Study: 20-year contribution to the understanding of health among women. J Womens Health 1997;6:49–62.
11. Rimm EB, Giovannucci EL, Willett WC, Colditz GA, Ascherio A, Rosner B, Stampfer MJ. Prospective study of alcohol consumption and risk of coronary disease in men. Lancet 1991;338:464–468.
12. Estruch R, Martínez-González MA, Corella D, Salas-Salvadó J, Ruiz-Gutiérrez V, Covas MI, Fiol M, Gómez-Gracia E, López-Sabater MC, Vinyoles E, Arós F, Conde M, Lahoz C, Lapetra J, Sáez G, Ros E; PREDIMED Study Investigators. Effects of a Mediterranean-style diet on cardiovascular risk factors: a randomized trial. Ann Intern Med 2006;145:1–11.
13. Schröder H, Fitó M, Estruch R, Martínez-González MA, Corella D, Salas-Salvadó J, Lamuela-Raventó s R, Ros E, Salaverría I, Fiol M, Lapetra J, Vinyoles E, Gómez-Gracia E, Lahoz C, Serra-Majem L, Pintó X, Ruiz-Gutierrez V, Covas MI. A short screener is valid for assessing mediterranean diet adherence among older Spanish men and women. J Nutr 2011;141:1140–1145.
14. Willett WC, Sampson L, Stampfer MJ, Rosner B, Bain C, Witschi J, Hennekens CH, Speizer FE. Reproducibility and validity of a semiquantitative food frequency questionnaire. Am J Epidemiol 1985;122:51–65.