Introductie en methoden

Hart- en vaatziekten (CVDs), voornamelijk ischemische hartziekten (IHD) en beroerte, blijven een belangrijke oorzaak van mortaliteit en stijgende kosten in de gezondheidszorg [1,2].

In dit artikel wordt de omvang van totale CV last in kaart gebracht, samen met de onderliggende oorzaken van CV sterfte en gerelateerde risicofactoren op globaal, regionaal en nationaal niveau van 1990 tot 2019 aan de hand van schattingen van de Global Burden of Disease (GBD) Study 2019.

De GBD is een jaarlijks geupdatete multinationale samenwerkingsonderzoeksstudie die een schatting maakt van de bevolkingsgezondheid in de tijd en is ontworpen om consistente vergelijkende analyses te maken naar leeftijd en geslacht en van verschillende regio's. Het onderzoek gebruikt standaard epidemiologische data zoals incidentie, prevalentie, sterfte en gezondheidsrisico om schattingen te kunnen maken voor 204 landen en grondgebieden van 1990 tot 2019 [3].

Belangrijkste resultaten

CARDIOVASCULAIRE ZIEKTEN:

Totale CVDs

• De prevalentie van totale CVD steeg wereldwijd van 271 miljoen gevallen (95% UI: 257-285 miljoen) in 1990 naar 523 miljoen (95% UI: 497-550 miljoen) in 2019.
• CV sterfte steeg van 12.1 miljoen gevallen (95% UI: 11.4-12.6 miljoen) in 1990 tot 18.6 miljoen (95% UI: 17.1-19.7 miljoen) in 2019.
• De ziektelast, uitgedrukt in DALYs, was tussen 1990 en 2019 significant toegenomen. In die periode daalde de leeftijdsgestandaardiseerde sterfte en DALYs echter aanzienlijk, wat erop wijst dat bevolkingsgroei en vergrijzing een belangrijke bijdrage leveren aan de wereldwijde toename van CVDs.
• In 2019 waren DALYs het hoogst bij mannen tussen de 30-60 jaar en bij >80 jarige vrouwen.
• Bij mannen waren de leeftijdsgestandaardiseerde DALYs het hoogst in Centraal-Azië, Oost-Europa en Oceanië. De laagste leeftijdsgestandaardiseerde DALYs werden waargenomen in Azië-Pacific (hoog inkomen), Australazië, West-Europa, en de Andes.
• Leeftijdsgestandaardiseerde DALYs bij vrouwen waren het hoogst in Centraal-Azië, Oost-Europa, Oceanië, Noord-Afrika en het Midden-Oosten, en het laagst in Azië-Pacific (hoog inkomen), Australazië, en West-Europa.

Ischemische hartziekte (IHD)

• De prevalentie van IHD in 2019 steeg tot 197 miljoen gevallen (95% UI: 178-220 miljoen).
• De IHD-mortaliteit steeg tot 9.14 miljoen (95% UI: 8.40-9.74 miljoen) in 2019.
• In 2019 bedroeg het aantal DALYs 182 miljoen (95% UI: 170-194 miljoen).
• Leeftijdsgestandaardiseerde DALYs als gevolg van IHD waren aanzienlijk hoger bij mannen vergeleken met vrouwen, met een zeer sterke stijging van gevallen rond 30-jarige leeftijd. Mannen tussen de 45-49 jaar hadden evenveel DALYs als 65-69 jarige vrouwen.
• De leeftijdsgestandaardiseerde DALYs bij mannen waren het hoogst in Centraal-Azië, Oost-Europa, Oceanië, en Noord-Afrika en het Midden-Oosten. De laagste leeftijdsgestandaardiseerde DALYs werden waargenomen in Azië-Pacific (hoog inkomen), Australazië, West-Europa en de Andes.
• Leeftijdsgestandaardiseerde DALYs bij vrouwen waren het hoogst in Centraal-Azië, Oost-Europa, Oceanië, Noord-Afrika en het Midden-Oosten, en het laagst in Azië-Pacific (hoog inkomen), Australazië, en West-Europa.

Beroerte

• De prevalentie van beroerte steeg naar 101 miljoen gevallen (95% UI: 93.2-111 miljoen).
• 6.55 Miljoen individuen (95% UI: 6.00-7.02 miljoen) overleden door een beroerte.
• Het totale aantal DALYs veroorzaakt door een beroerte steeg in 2019 tot 143 miljoen gevallen (95% UI: 133-134 miljoen).
• Er waren 12.2 miljoen gevallen met een beroerte (95% UI: 11.0-13.6 miljoen). Daarvan kregen 7.36 miljoen (95% UI: 6.57-8.96 miljoen) een ischemische beroerte, 3.41 miljoen (95% UI: 2.97-3.91 miljoen) intracerebrale bloedingen, en 1.18 miljoen (95% UI: 1.01-1.39 miljoen) subarachnoïde bloedingen.
• Leeftijdsgestandaardiseerde mortaliteit en DALYs als gevolg van een beroerte daalden van 1990 tot 2019 wereldwijd. Mortaliteit en DALYs waren bij mannen aanzienlijk hoger vergeleken met vrouwen.
• De leeftijdsgestandaardiseerde DALYs en sterfte waren het hoogst in Oceanië, Centraal-Azië, Oost-Azië, Oost-Europa, en Sub-Sahara Afrika en het laagst in Australazië, Azië-Pacific (hoog inkomen), West-Europa, en Noord-Amerika (hoog inkomen).

Hypertensieve hartziekte (HHD)

• De prevalentie van HHD steeg in 2019 tot 18.6 miljoen gevallen (95% UI: 13.5-24.9 miljoen).
• 1.16 Miljoen individuen (95% UI: 0.86-1.28 miljoen) stierven als gevolg van HHD.
• Het totaal aantal HHD-geïnduceerde DALYs was 21.5 miljoen (95% UI: 16.4-23.9 miljoen).
• Het aantal DALYs was tot 70 jarige leeftijd vergelijkbaar tussen mannen en vrouwen. Vrouwen kregen meer DALYs na de leeftijd van 70.
• De leeftijdsgestandaardiseerde DALYs als gevolg van HHD waren het hoogst in Centraal-Sub-Sahara Afrika, gevolgd door het grootste deel van Afrika en het Midden-Oosten, Oceanië en Centraal-Azië en het laagst in Australazië, en Azië-Pacific (hoog inkomen), en West-Europa.

Atriumfibrilleren (AF) en atriumflutter (AFL)

• De geschatte prevalentie van AF en AFL was in 2019 59.7 miljoen (95% UI: 45.7-75.3 miljoen).
• De prevalentie van AF en AFL, gecorrigeerd voor leeftijd en populatiegrootte, was tussen 1990 en 2019 onveranderd (775.9 per 100,000 [95% UI: 592.4-990.8 per 100,000] in 1990 vs. 743.5 per 100,000 [95% UI: 571.2-93.3 per 100,000] in 2019).
• De geschatte sterftecijfers waren in 1990 (4,3 per 100,000 [95% UI: 3.7-5.1 per 100,000]) en 2019 (4.4 per 100,000 [95% UI: 3.7-5.0 per 100,000]) gelijk.
• Het totale aantal DALYs veroorzaakt door AF en AFL steeg van 3.79 miljoen (95% UI: 2.96-4.83 miljoen) in 1990 naar 8.39 miljoen (95% UI: 6.69-10.5 miljoen) in 2019. De DALYs in deze periode bleven gelijk (110.0 per 100,000 [95% UI: 87.7-139.2 per 100,000] in 1990 vs. 107.1 per 100,000 [95% UI: 86.2-133.7 per 100,000] in 2019).
• DALYs waren het hoogst in Noord-Amerika (hoog inkomen), Australazië, Centraal-Azië en Europa en het laagst in de Azië-Pacific regio.

AANPASBARE FACTOREN:

Systolische bloeddruk (SBP)

Theoretisch minimaal risicoblootstellingniveau (TMREL) is door de GBP 2019 gedefinieerd als het blootstellingsniveau dat het risico op populatieniveau minimaliseert. Voor SBP is deze waarde ingesteld op ≥110 tot 115 mm Hg.

• Er waren in 2019 wereldwijd 4.06 miljard volwassenen (95% UI: 3.96-4.15 miljard) met een hoge SBP.
• De prevalentie voor een hoge SBP steeg van 84,481.1 per 100,000 personen (95% UI: 81,641.5-87,579.2 per 100,000) in 1990 naar 88,971.1 per 100,000 personen (95% UI: 86,950.0-91,028.8 per 100,000) in 2019.
• De gecorrigeerde gestandaardiseerde prevalentie, sterfte en DALYs voor hoge SBP daalden van 1990 tot 2019.
• DALYs voor mannen en vrouwen als gevolg van een verhoogd SBP waren het hoogst in Centraal-Azië en het laagst in Azië-Pacific (hoog inkomen) regio.
• De sterftecijfers voor mannen als gevolg van een verhoogd SBP waren het hoogst in Centraal-Azië en Oost-Europa, en in Centraal-Azië, Noord-Afrika en het Midden-Oosten, en Sub-Sahara-Afrika (Centraal) voor vrouwen.

Nuchter plasmaglucose

Hoog nuchter plasmaglucose is gedefinieerd als een plasmaglucoseconcentratie boven een TMREL van 4.8-5.4 mmol/L.

• Het leeftijdsgestandaardiseerde sterftecijfer voor hoog plasmaglucose was 84.2 sterfgevallen per 100,000 (95% UI: 65.9-111.1 per 100,000) in 1990, 89.2 sterfgevallen per 100,000 (95% UI: 70.2-115.9 per 100,000) in 2005 en 83.0 sterfgevallen per 100,000 (95% UI: 64.5-107.1 per 100,000) in 2019.
• De leeftijdsgestandaardiseerde DALYs als gevolg van hoge nuchtere glucoselevels waren 1,959.6 per 100,000 (95% UI: 1,638.7-2,362.4 per 100,000) in 1990 en stegen tot 2.104,3 per 100,000 (95% UI: 1.740,7-2.520,7 per 100,000) in 2019. Dit is het gevolg van een sterke significante stijging van het aantal leeftijdsgestandaardiseerde levensjaren met een handicap (YLDs).
• Het aantal hoog glucose geïnduceerde DALYs nam met de leeftijd geleidelijk toe, piekde voor beide geslachten op 65-69 jarige leeftijd en daalde vervolgens weer.
• Het percentage DALYs door hoog plasmaglucose was het hoogst in Oceanië en Centraal-Azië en het laagst in Australazië en Azië-Pacific (hoog inkomen). Er werden grote verschillen waargenomen tussen en zelfs in landen.

Low-density lipoprotein cholesterol (LDL-c)

Hoog LDL-c is gedefinieerd door een TMREL van LDL-c boven 0.7-1.3 mmol/L.

• Het wereldwijde aantal DALYs en sterfte als gevolg van hoog LDL-c steeg tot 98.6 miljoen DALYs (95% UI: 80.3-119 miljoen) en 4.40 miljoen sterfgevallen (95% UI: 3.30-5.65 miljoen). De leeftijdsgestandaardiseerde gevallen daalden echter, wat wijst op enige vooruitgang bij het terugdringen van LDL-c gerelateerde aandoeningen.
• Mannen van 40-44 jaar hadden hetzelfde aantal door hoog LDL-c veroorzaakte DALYs als vrouwen van 60-64 jaar of 80-84 jaar.
• Leeftijdsgestandaardiseerde DALYs vanwege een hoog LDL-c waren het hoogst in Centraal-Azië, Oost-Europa, Oceanië, en Noord-Afrika en het Midden-Oosten. De laagste DALYs werden waargenomen in Azië-Pacific, Australazië, West-Europa en de Andes.

Body Mass Index (BMI)

Een hoog BMI is gedefinieerd door een TMREL boven de 20-25 kg/m² voor volwassenen en bovengewicht voor kinderen.

• Het totaal aantal sterfgevallen als gevolg van een hoog BMI steeg van 1990 tot 2019 tot 5.02 miljoen (95% UI: 3.22-7.11 miljoen) wereldwijd.
• Het aantal DALYs steeg naar 160 miljoen (95% UI: 106-219 miljoen) in 2019.
• Gecorrigeerd voor bevolkingsgroei en leeftijd stegen het sterftecijfer en DALYs tussen 1990 en 2019 licht. YLDs waren echter verhoogd met 60.2% (95% UI: 41.3%-90.2%).
• Leeftijdsgestandaardiseerde DALYs vanwege een hoog BMI waren het hoogst in Oceanië, Centraal-Azië, Noord-Afrika en het Midden-Oosten, Sub-Sahara-Afrika (Zuid), en Oost- en Centraal-Europa. De laagste DALYs waren in Azië-Pacific (hoog inkomen).

Conclusie

Referenties

Vind dit artikel online op J Am Coll Cardiol