Lagere LDL-c-waarde geassocieerd met gunstige CV- en niereffecten bij matige CNS tijdens statinebehandeling
Een Taiwanese observationele studie evalueerde de associaties tussen behaalde LDL-c-waardes en cardiovasculaire en renale uitkomsten bij patiënten met CNS stadium 3 die met een statine werden behandeld.
Association of Low‐Density Lipoprotein Cholesterol Levels During Statin Treatment With Cardiovascular and Renal Outcomes in Patients With Moderate Chronic Kidney DiseaseLiteratuur - Yen CL, Fan PC, Lee CC, et al. - J Am Heart Assoc. 2022 Oct 4;11(19):e027516. doi: 10.1161/JAHA.122.027516
Introductie en methoden
Achtergrond
De huidige richtlijnen voor lipidenmanagement van de belangrijkste Amerikaanse en Europese medische genootschappen bevelen lagere LDL-c-streefwaarden voor hogere stadia van chronische nierschade (CNS) [1,2]. Dit is voornamelijk gebaseerd op hogere HVZ-risico’s bij de overgang van vroege naar gevorderde CNS, die zijn gevonden in observationele studies [3]. Klinische studies en meta-analyses hebben echter uitgewezen dat het verband tussen het HVZ-risico en de LDL-c-waarde bij patiënten met gevorderde CNS-stadia mogelijk zwakker is dan bij andere hoogrisicopopulaties [4-7].
Doel van de studie
Het doel van de studie was om cardiovasculaire en renale uitkomsten te evalueren bij patiënten met CNS stadium 3 die met een statine werden behandeld en werden verdeeld in verschillende LDL-c-groepen.
Methoden
In deze grootschalige observationele studie werden de gegevens van 8500 statinebehandelde patiënten met nieuw gediagnosticeerde CNS stadium 3, verzameld uit de Chang Gung Research Database, een grote en omvangrijke medische database in Taiwan, voor de periode van 2001-2018. Op basis van hun eerste LDL-c-waarde binnen 3 maanden na de indexdatum werden de patiënten ingedeeld in de volgende 3 groepen: <70 mg/dl, 70-99 mg/dl en ≥100 mg/dl. Om de basiskenmerken van deze observationele gegevens in evenwicht te brengen, werd een inverse waarschijnlijkheid van weging van de behandeling toegepast.
Uitkomstmaten
De primaire uitkomstmaat was de incidentie van majeure nadelige cardiale en cerebrovasculaire events (MACCE), gedefinieerd als de samengestelde uitkomst van acuut MI, ischemische beroerte of cardiovasculaire sterfte. Secundaire uitkomstmaten waren totale sterfte, cardiovasculaire sterfte, acuut MI, ischemische beroerte, intracerebrale bloeding, nieuw ontstane eindstadium-nierziekte (end‐stage renal disease, ESRD) waarvoor chronische dialyse nodig was, niet-infectieuze hepatitis-gerelateerde ziekenhuisopname en rabdomyolyse-gerelateerde ziekenhuisopname.
Belangrijkste resultaten
- Na 3 jaar follow-up had de groep met een LDL-c-waarde van 70-99 mg/dl (n=3086) een lager risico op MACCE (6,8% vs. 8,8%; HR: 0,76; 95%BI: 0,64-0,91), ischemische beroerte (2,7% vs. 4,8%; subdistributie-HR (SHR): 0,56; 95%BI: 0,47-0,66), intracerebrale bloeding (0,23% vs. 0,51%; SHR: 0,44; 95%BI: 0,25-0,77) en nieuwe ESRD waarvoor chronische dialyse nodig was (7,6% vs. 9,1%; SHR: 0,82; 95%BI: 0,73-0,91) vergeleken met de groep met LDL-c ≥100 mg/dl (n=3770).
- De groep met LDL-c <70 mg/dl (n=1644) had een lager risico op ischemische beroerte (2,9% vs. 4,8%; SHR: 0,60; 95%BI: 0,51-0,72) en nieuw ontstane ESRD waarvoor chronische dialyse nodig was (7.1% vs. 9,1%; SHR: 0,76; 95%BI: 0,67-0,85) en er was een trend naar een lager risico op MACCE (7,3% vs. 8,8%; HR: 0,82; 95%BI: 0,65-1,02), in vergelijking met de groep met LDL-c ≥100 mg/dl.
- Een Cox-model met LDL-c-waarde als beperkte kubische spline toonde dat de relatie tussen de LDL-c-waarde en het MACCE-risico in het algemeen lineair was (P voor niet-lineariteit>0,05) en dat een hogere LDL-c-waarde geassocieerd was met een hoger MACCE-risico op een proportionele schaal. Wanneer een LDL-c-waarde van 70 mg/dl als referentiewaarde werd gebruikt, was LDL-c ≥106 mg/dl geassocieerd met een significant hoger MACCE-risico.
- Subgroepanalyses lieten zien dat het gunstige effect van een lage LDL-c-waarde op het optreden van MACCE uitgesprokener was bij patiënten ≤65 jaar en bij patiënten met proteïnurie. Wat betreft het optreden van ESRD leek het beschermende effect van een lage LDL-c-waarde duidelijker aanwezig te zijn bij patiënten <65 jaar, patiënten met comorbide DM of hypertensie en patiënten met proteïnurie.
Conclusie
In de groep Taiwanese statinebehandelde patiënten met CNS stadium 3 hadden patiënten met een LDL-c-waarde van 70-99 mg/dl en degenen met LDL-c<70 mg/dl een lager risico op ischemische beroerte en nieuwe ontstane ESRD waarvoor chronische dialyse nodig was, vergeleken met patiënten met LDL-c ≥100 mg/dl. Patiënten met LDL-c van 70–99 mg/dl hadden ook een lager risico op MACCE, een trend die – zij het iets minder uitgesproken – ook werd gezien bij patiënten met LDL-c <70 mg/dl. Volgens de auteurs kan een LDL-c-streefwaarde van <70 mg/dl iets gunstiger blijken te zijn bij patiënten ≤65 jaar en bij patiënten met proteïnurie.
Referenties
1. Authors/Task Force Members, Guidelines ESCCfP and Societies ESCNC. ESC/EAS guidelines for the management of dyslipidaemias: lipid modification to reduce cardiovascular risk. Atherosclerosis. 2019;2019(290):140–205. doi: 10.1016/j.atherosclerosis.2019.08.014
2. Adhyaru BB, Jacobson TA. New cholesterol guidelines for the management of atherosclerotic cardiovascular disease risk: a comparison of the 2013 American College of Cardiology/American Heart Association Cholesterol Guidelines with the 2014 National Lipid Association recommendations for patient-centered management of dyslipidemia. Endocrinol Metab Clin North Am. 2016;45:17–37. doi: 10.1016/j.ecl.2015.09.002
3. Sarnak MJ, Amann K, Bangalore S, Cavalcante JL, Charytan DM, Craig JC, Gill JS, Hlatky MA, Jardine AG, Landmesser U, et al. Chronic kidney disease and coronary artery disease: JACC State-of-the-art review. J Am Coll Cardiol. 2019;74:1823–1838. doi: 10.1016/j.jacc.2019.08.1017
4. Wanner C, Krane V, Marz W, Olschewski M, Mann JF, Ruf G, Ritz E, German D, Dialysis Study I. Atorvastatin in patients with type 2 diabetes mellitus undergoing hemodialysis. N Engl J Med. 2005;353:238–248. doi: 10.1056/NEJMoa043545
5. Fellstrom BC, Jardine AG, Schmieder RE, Holdaas H, Bannister K, Beutler J, Chae DW, Chevaile A, Cobbe SM, Gronhagen-Riska C, et al. Rosuvastatin and cardiovascular events in patients undergoing hemodialysis. N Engl J Med. 2009;360:1395–1407. doi: 10.1056/NEJMoa0810177
6. Massy ZA, de Zeeuw D. LDL cholesterol in CKD—to treat or not to treat? Kidney Int. 2013;84:451–456. doi: 10.1038/ki.2013.181
7. Messow CM, Isles C. Meta-analysis of statins in chronic kidney disease: who benefits? QJM. 2017;110:493–500. doi: 10.1093/qjmed/hcx040