Vrouwen ontwikkelen coronaire atherosclerose meer dan een decennium later dan mannen
Sex and age-specific interactions of coronary atherosclerotic plaque onset and prognosis from coronary computed tomography
Literatuur - van Rosendael SE, Bax AM, Lin FY, et al. - Eur Heart J Cardiovasc Imaging. 2023 May 11:jead094 [Online ahead of print]. doi: 10.1093/ehjci/jead094Achtergrond
Vrouwen ontwikkelen coronaire atherosclerose en maken een ACS-event door later in het leven vergeleken met mannen [1-3]. Het is onduidelijk of de ontwikkeling van coronaire plaque later begint bij vrouwen, of er een vergelijkbaar risico is tussen mannen en vrouwen en of er een andere behandelstrategie gebruikt moet worden voor vrouwen en mannen. De ‘last van de atherosclerotische plaque’ kan bepaald worden met behulp van een coronaire CT-angiografie (CCTA) en hiermee kan de intensiteit van therapie bepaald worden.
Doel van de studie
De auteurs onderzochten geslachts- en leeftijdsspecifieke interacties bij het ontstaan van atherosclerose en het risico op MACE bij stabiele patiënten die een CCTA ondergingen.
-
Methoden
In deze studie werden 24950 patiënten van het CONFIRM (COronary CT Angiography EvaluatioN For Clinical Outcomes: an InteRnational Multicenter)-register geïncludeerd. Het CONFIRM-register bestond uit een groot, multicenter, internationaal, observationeel cohort, waarvan prospectief data werden verzameld van patiënten die een klinisch geïndiceerde CCTA ondergingen [4]. In deze studie werden patiënten met bekend coronairlijden uitgesloten. De Leiden CCTA-score, die de aanwezigheid, omvang, ernst, samenstelling en locatie van coronaire plaque integreert in één score, werd berekend. Een totaal van 11678 vrouwen en 13272 mannen werden gevolgd voor een mediane periode van 3,7 jaar.
Uitkomstmaten
De primaire uitkomstmaat was het verschil in de CCTA-score tussen vrouwen en mannen van dezelfde leeftijd. Secundaire uitkomstmaten waren verschillen in MACE, gedefinieerd als sterfte door alle oorzaken en MI.
Belangrijkste resultaten
Leiden CCTA-risicoscore
- Een leeftijdsspecifieke toename in de Leiden CCTA-score werd waargenomen bij zowel vrouwen als mannen, maar de ontwikkeling van atherosclerose (score >0) begon 12 jaar later bij vrouwen vergeleken met mannen (64-68 jaar bij vrouwen vs. 52-56 jaar bij mannen; P<0.001).
- De Leiden CCTA-score was lager bij vrouwen vs. mannen, ongeacht de leeftijdscategorie.
- De Leiden CCTA-score was geassocieerd met MACE (score 6–20, HR: 2,29 [95%BI: 1,69-3,10]; score >20, HR: 6,71 [95%BI: 4,36-10,32] bij vrouwen; en score 6–20, HR: 1,64 [95%BI: 1,29-2,08]; score >20, HR: 2,38 [95%BI: 1,73-3,29] bij mannen).
- De prognostische waarde voor MACE van de Leiden CCTA-score was hoger bij postmenopauzale vrouwen vergeleken met mannen (score 6–20, HR: 2,21 [95%BI: 1,57-3,11]; score >20, HR: 6,11 [95%BI: 3,84-9,70] bij postmenopauzale vrouwen; en score 6–20, HR: 1,57 [95%BI: 1,19-2,09]; score >20, HR: 2,25 [95%BI: 1,58-3,22] bij mannen).
- Er was geen verschil in MACE-risico tussen premenopauzale vrouwen en mannen (score 6–20, HR: 2,34 [95%BI: 1,10-4,99]; score >20, HR: 2,28 [95%BI: 0,30-17,56] bij premenopauzale vrouwen; en score 6–20, HR: 2,32 [95%BI: 1,45-3,74]; score >20, HR: 3,33 [95%BI: 1,38-8,08] bij mannen).
Coronairlijden en atherosclerotische plaquekarakteristieken
- Een groter deel van de vrouwen had geen aanwijzing voor coronairlijden op de CCTA in vergelijking met mannen (58,1% bij vrouwen vs. 41,9% bij mannen; P<0,001).
- Wanneer coronairlijden aanwezig was, was dit vaker niet-obstructief bij vrouwen dan bij mannen (62,5% bij vrouwen vs. 55,6% bij mannen; P<0,001).
- Vrouwen hadden minder coronaire segmenten met atherosclerose vergeleken met mannen (1,5 ± 2,3 bij vrouwen vs. 2,6 ± 3,1 bij mannen; P<0,001). In overeenstemming met deze resultaten werden er minder secties geïdentificeerd bij vrouwen dan mannen met niet-gecalcificeerde plaque (0,5 ± 1,3 vs. 1,0 ± 1,9; P<0,001), gecalcificeerde plaque (0,7 ± 1,5 vs. 1,1 ± 2,0; P<0,001), obstructieve laesies (0,4 ± 1,0 vs. 0,7 ± 1,5; P=0,03) en niet-obstructieve laesies (1,0 ± 1,8 vs. 1,7 ± 2,4; P<0,001).
- Vrouwen hadden minder proximale secties met plaque vergeleken met mannen (0,7 ± 1,1 bij vrouwen vs. 1,1 ± 1,3 bij mannen; P<0,001). Bovendien werd er vaker plaque geïdentificeerd in de linker hoofdslagader bij mannen vergeleken met vrouwen (16,9% bij mannen vs. 9.0% bij vrouwen; P<0.001).
Conclusie
In een analyse van dit grote register met patiënten die een CCTA ondergingen ontwikkelden vrouwen 12 jaar later coronaire atherosclerose vergeleken met mannen. Een lagere Leiden CCTA score werd gedetecteerd bij vrouwen vs. mannen bij alle leeftijdscategorieën. De Leiden CCTA score was geassocieerd met MACE in beide geslachten, maar het risico op sterfte door alle oorzaken en MI was hoger bij postmenopauzale vrouwen met een Leiden CCTA score >20 vergeleken met mannen. "[Dit] kan therapeutische implicaties hebben voor de initiatie van de meest intensieve preventieve medische therapieën, zelfs bij afwezigheid van eerdere coronaire gebeurtenissen [in deze patiëntengroep]", aldus de auteurs.
Deel deze pagina met collega's en vrienden: