ASCVD-prevalentie gerelateerd aan overgewicht/obesitas bij HeFH

In een crosssectionele analyse van het wereldwijde EAS FHSC-register onder patiënten met heterozygote familiaire hypercholesterolemie (HeFH) had ~50% van de volwassenen een verhoogde BMI, en dit was geassocieerd met een grotere kans op het hebben van ASCVD.

Deze samenvatting is gebaseerd op de publicatie van Elshorbagy A, Vallejo-Vaz AJ, Barkas F, et al. - Overweight, obesity, and cardiovascular disease in heterozygous familial hypercholesterolaemia: the EAS FH Studies Collaboration registry. Eur Heart J. 2025 Jan 13:ehae791 [Online ahead of print]. doi: 10.1093/eurheartj/ehae791

Introductie en methoden

Achtergrond

Bij patiënten met heterozygote familiaire hypercholesterolemie (HeFH) is een verhoogde BMI een voorspeller van het risico op HVZ [1,2]. In de meeste delen van de wereld is de prevalentie van overgewicht en obesitas in deze patiëntenpopulatie echter onbekend. Het is ook niet duidelijk of overgewicht en obesitas een extra risico op het ontwikkelen van ASCVD met zich meebrengen onafhankelijk van de LDL-c-waarde en het gebruik van lipidenverlagende medicatie (lipid-lowering medication, LLM), die belangrijke risicofactoren zijn bij FH.

Doel van de studie

De auteurs onderzochten de prevalentie van overgewicht en obesitas bij patiënten met HeFH in verschillende wereldregio’s en hun relatie met prevalente ASCVD onafhankelijk van LDL-c-blootstelling en LLM-gebruik.

Methoden

Dit was een crosssectionele analyse van gegevens op individueel niveau van 35.540 patiënten met een klinische en/of genetische diagnose van HeFH en een BMI-baselinemeting uit 50 landen die waren geïncludeerd in het register van de European Atherosclerosis Society (EAS) FH Studies Collaboration (FHSC) in de periode 5 oktober 2015-20 december 2022 [3,4]. Ten tijde van de inclusie werden 4237 kinderen en adolescenten (69%) en 9096 volwassenen (32%) niet behandeld met LLM.

Voor volwassenen werd de WHO-definitie gebruikt om hun BMI te categoriseren: ondergewicht (BMI <18,5 kg/m²), normaal gewicht (BMI 18,5-24,9 kg/m²), overgewicht (BMI 25,0-29,9 kg/m²) en obesitas (BMI ≥30,0 kg/m²) [5,6]. Voor kinderen/adolescenten werd een BMI-z-score berekend op basis van de lengte, het gewicht, de leeftijd en het geslacht van elke persoon aan de hand van de WHO-groeireferentiegegevens [6], die vervolgens werden gebruikt om de volgende categorieën te definiëren: ondergewicht (BMI-z-score <−2SD), normaal gewicht (BMI-z-score >−2SD en <+1SD), overgewicht (BMI-z-score >+1SD en <2SD) en obesitas (BMI-z-score >+2SD).

Uitkomstmaten

Het uitkomstmaat was de prevalentie van ASCVD, bestaande uit coronairlijden, prematuur coronairlijden (diagnose bij leeftijd <55 jaar bij mannen en <65 jaar bij vrouwen), beroerte en perifere arteriële ziekte.

Belangrijkste resultaten

Prevalentie van overgewicht en obesitas

• In de gehele studiepopulatie had 36% van de volwassen patiënten met HeFH (n=29.265) overgewicht en had 16% obesitas. Voor kinderen/adolescenten met HeFH (n=6275) waren deze percentages respectievelijk 18% en 9%.
• Bij volwassenen werd de hoogste prevalentie van overgewicht of obesitas gevonden in de regio Noord-Afrika en West-Azië (82%), terwijl West-Europa de laagste gecombineerde prevalentie liet zien (46%).
• Kinderen/adolescenten in de regio Latijns-Amerika/Caribisch gebied hadden de hoogste prevalentie van overgewicht of obesitas (47%), en bij kinderen/adolescenten in West-Europa werd het minst vaak overgewicht of obesitas vastgesteld (19%).
• In niet-hogelonenlanden had een hoger percentage volwassenen overgewicht of obesitas vergeleken met degenen in hogelonenlanden (63% vs. 50%).
• De mediane leeftijd ten tijde van de diagnose HeFH was 49 jaar (25e-75e percentiel: 38-58) bij volwassenen met obesitas, 48 jaar (25e-75e percentiel: 37-59) bij degenen met overgewicht en 40 jaar (25e-75e percentiel: 28-53) bij degenen met normaal gewicht (P<0,001).
• Bij zowel kinderen/adolescenten als volwassenen waren de waarden van totaal cholesterol, LDL-c-, niet-HDL-c- en triglyceriden en de atherogene index in het algemeen hoger in hogere BMI-categorieën, terwijl de HDL-c-waarde lager was, ongeacht het gebruik van LLM.

Verband van overgewicht of obesitas met ASCVD

• Multivariabele logistieke regressieanalyse gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht, lipidenwaarden en LLM-gebruik toonde dat obesitas bij kinderen/adolescenten geassocieerd was met een grotere kans op coronairlijden vergeleken met normaal gewicht (0,7% vs. 0,07%; OR: 9,28; 95%BI: 1,77-48,77; P=0,008).
• Bij volwassenen was obesitas geassocieerd met een verhoogde kans op prematuur coronairlijden (21% vs. 6,5%; OR: 2,27; 95%BI: 1,98-2,61; P<0,001), coronairlijden (30% vs. 11%; OR: 2,35; 95%BI: 2,10-2,63; P<0,001), beroerte (3,7% vs. 1,6%; OR: 1,65; 95%BI: 1,27-2,14; P<0,001) en perifere arteriële ziekte (7,4% vs. 3,8%; OR: 1,86; 95%BI: 1,41-2,45; P<0,001). Verdere correctie voor diabetes, hypertensie en roken verzwakte deze associaties, en de OR’s voor beroerte en perifere arteriële ziekte waren niet langer statistisch significant.
• Vergelijkbare resultaten werden waargenomen bij volwassenen met overgewicht versus normaal gewicht, hoewel de OR’s lager waren.

Conclusie

Uit deze crosssectionele analyse van gegevens op individueel niveau uit het wereldwijde EAS FHSC-register bleek dat de helft van de volwassenen met HeFH en 1 op de 4 pediatrische HeFH-patiënten overgewicht of obesitas hadden. Bij zowel volwassenen als kinderen/adolescenten met HeFH waren overgewicht en obesitas geassocieerd met een meer atherogeen lipidenprofiel en een grotere kans op ASCVD, onafhankelijk van de lipidenwaarden en het gebruik van LLM. De auteurs concluderen dat, "[g]ezien hun al verhoogde risico op ASCVD, intensief leefstijlmanagement gericht op het behoud van een gezond gewicht prioriteit moet krijgen bij patiënten met FH vanaf het moment van de FH-diagnose, om hun levenslange risico op HVZ-events te verminderen."

Vind dit artikel online op Eur Heart J.

Referenties

1. Akioyamen LE, Genest J, Chu A, Inibhunu H, Ko DT, Tu JV. Risk factors for cardiovascular disease in heterozygous familial hypercholesterolemia: a systematic review and meta-analysis. J Clin Lipidol 2019;13:15–30. https://doi.org/10.1016/j.jacl.2018.10.012
2. Perez de Isla L, Alonso R, Mata N, Fernandez-Perez C, Muniz O, Diaz-Diaz JL, et al. Predicting cardiovascular events in familial hypercholesterolemia: the SAFEHEART registry (Spanish Familial Hypercholesterolemia Cohort Study). Circulation 2017;135: 2133–44. https://doi.org/10.1161/CIRCULATIONAHA.116.024541
3. EAS Familial Hypercholesterolaemia Studies Collaboration (FHSC). Global perspective of familial hypercholesterolaemia: a cross-sectional study from the EAS Familial Hypercholesterolaemia Studies Collaboration (FHSC). Lancet 2021;398:1713–25. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(21)01122-3
4. EAS Familial Hypercholesterolaemia Studies Collaboration; Vallejo-Vaz AJ, Akram A, Kondapally Seshasai SR, Cole D, Watts GF, et al. Pooling and expanding registries of familial hypercholesterolaemia to assess gaps in care and improve disease management and outcomes: rationale and design of the global EAS Familial Hypercholesterolaemia Studies Collaboration. Atheroscler Suppl 2016;22:1–32. https://doi.org/10.1016/j.atherosclerosissup.2016.10.001
5. World Health Organization. WHO Factsheets: Obesity and Overweight 2021. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight (May 2024, date last accessed).
6. World Health Organization. BMI-for-age (5–19 years). https://www.who.int/toolkits/growth-reference-data-for-5to19-years/indicators/bmi-for-age (January 2024, date last accessed).