Drinken van gefilterde koffie geassocieerd met lagere sterfte
Een grote Noorse cohortstudie liet zien dat drinken van gefilterde koffie geassocieerd was met lagere sterfte dan geen koffie, en er werd geen associatie gevonden tussen drinken van ongefilterde koffie en sterfte.
Coffee consumption and mortality from cardiovascular diseases and total mortality: Does the brewing method matter?Literatuur - Tverdal A, Selmer R, Cohen JM et al., - Eur J Prev Cardiol. 2020. doi: 10.1177/2047487320914443.
Inleiding en methoden
Of er een associatie bestaat tussen koffieconsumptie en verhoogd risico op ischemische hartziekte (IHD) is onduidelijk. Bestuderen van de associatie tussen koffieconsumptie en IHD-sterfte in observationele studies laat verschillende resultaten zien, waaronder geen associatie (1-6), een beschermend effect (7-9), verhoogd risico (10-12) en een J-vormige curve (13). Daarnaast suggereren meta-analyses ofwel geen verhoogd risico, U-vormige risicocurven of een omgekeerde associatie (14-19). Gezien deze resultaten is het mogelijk dat populatiespecifieke factoren invloed hebben op de mogelijke associatie tussen koffieconsumptie en IHD. Eén van die factoren kan de manier van koffiezetten zijn, ofwel het zetten van gefilterde of ongefilterde koffie. Ongefilterde koffie bevat een aanzienlijke hoeveelheid LDL-c, wat in theorie zou kunnen leiden tot een hoger risico op IHD (20, 21).
De huidige studie evalueerde de associatie tussen hoeveelheid en type koffie (gefilterd, ongefilterd) dat werd geconsumeerd en sterfterisico (totaal, CVD, ICD en beroerte) bij deelnemers (n=508747; leeftijd 20-79 jaar) uit Noorwegen. Gegevens werden verzameld van 1985 tot 2003 en waren afkomstig van de Norwegian Counties Study (22), het Norwegian Age-40 Program (23) en de CONOR Study, een verzameling van compatibele cohortstudies in Noorwegen (24). Gegevens over koffieconsumptie werden verzameld met vragenlijsten. De koffiezetmethode werd onderverdeeld in alleen gefilterd, gefilterd en ongefilterd, en alleen ongefilterd. Instant- en cafeïnevrije koffie werden gezien als gefilterde koffie. Deelnemers werd ook gevraagd naar het aantal koffiekopjes per dag: 0, 1-4, 5-8, ≥9. Primaire uitkomsten werden gedefinieerd als risico op totale sterfte, CV sterfte, IHD en beroerte-sterfte. Follow-up was tot deelnemers emigreerden, stierven, of tot 31 december 2013. Resultaten werden getoond van deelnemers zonder voorgeschiedenis van CVD, diabetes of kanker.
Belangrijkste resultaten
- 59% van de deelnemers gaf de voorkeur aan gefilterde koffie, 20% gaf de voorkeur aan ongefilterde koffie, 9% dronk zowel gefilterde als ongefilterde koffie en 12% dronk geen koffie.
- Totale sterfte was lager in de koffiegroepen dan in de niet-koffiegroep. Voor mannen was, vergeleken met niet-koffiedrinkers, gefilterde koffie geassocieerd met lagere sterfte (voor beroerte: gecorrigeerde HR 0,72, 95%CI: 0,59-0,87; voor CVD: gecorrigeerde HR 0,88, 95%CI: 0,81-0,96; voor totale sterfte: gecorrigeerde HR 0,85, 95%CI: 0,82-0,90). Voor vrouwen, vergeleken met niet-koffiedrinkers, was gefilterde koffie ook geassocieerd met lagere sterfte (voor CVD: gecorrigeerde HR 0,80, 95%CI: 0,71-0,89; voor totale sterfte: gecorrigeerde HR 0,85, 95%CI: 0,81-0,90).
- Mannen van ≥60 jaar die ongefilterde koffie dronken, hadden hogere CVD sterfte dan mannen die geen koffie dronken (gecorrigeerde HR 1,19, 95%CI: 1,00-1,41). Het drinken van gefilterde koffie had voor deze groep mannen nog steeds een beschermend effect op totale sterfte (gecorrigeerde HR 0,83, 95%CI: 0,76-0,91). Voor vrouwen van ≥60 jaar had het drinken van gefilterde koffie nog steeds beschermende effecten op CV sterfte (gecorrigeerde HR 0,80, 95%CI: 0,68-0,95) en totale sterfte (gecorrigeerde HR 0,80, 95%CI: 0,72-0,88). Het instellen van de grenswaarde op 70 jaar verhoogde de gecorrigeerde HR voor mannen die ongefilterde koffie dronken naar 1,40 (95%CI: 1,04–1,88). Voor vrouwen veranderde de gecorrigeerde HR niet met de 70 jaar afkapwaarde.
- Vergeleken met het drinken van 1-4 kopjes gefilterde koffie per dag, had het drinken van ≥9 kopjes ongefilterde koffie per dag de hoogste sterfte, vooral voor IHD (voor mannen: gecorrigeerde HR 1,21, 95%CI: 1,06-1,39; voor vrouwen: gecorrigeerde HR 1,17, 95%CI: 0,90-1,51), ook na correctie voor totaal cholesterol. HR's waren echter over het algemeen hoger wanneer totaal cholesterol niet tot de covariabelen behoorde, en dat was het duidelijkst te zien voor de associatie van ongefilterde koffie met IHD-sterfte.
Conclusie
In een groot cohort van mannen en vrouwen van middelbare leeftijd uit Noorwegen was het drinken van gefilterde koffie geassocieerd met lagere sterfte dan geen koffie. Daarnaast had het drinken van ongefilterde koffie geen effect op de sterfte vergeleken met degenen die geen koffie dronken. Bij het analyseren van associaties van aantal koffiekopjes per dag met sterfte, hadden degenen die ≥9 kopjes/dag ongefilterde koffie dronken een verhoogd risico op IHD-sterfte in vergelijking met degenen die 1-4 kopjes/dag gefilterde koffie dronken. De toename van IHD-sterfte voor ongefilterde koffie wordt waarschijnlijk mede veroorzaakt door totale cholesterol.
Referenties
1. Kleemola P, Jousilahti P, Pietinen P, et al. Coffee consumption and the risk of coronary heart disease and death. Arch Intern Med 2000; 160: 3393–3400.
2. Lopez-Garcia E, van Dam RM, Li TY, et al. The relationship of coffee consumption with mortality. Ann Intern Med 2008; 148: 904–914.
3. Grobbee DE, Rimm EB, Giovannucci E, et al. Coffee, caffeine, and cardiovascular disease in men. N Engl J Med 1990; 323: 1026–1032.
4. Willett WC, Stampfer MJ, Manson JE, et al. Coffee consumption and coronary heart disease in women. A tenyear follow-up. JAMA 1996; 275; 458–462.
5. Myers MG and Basinski A. Coffee and coronary heart disease (1992) Arch Intern Med 1992; 152: 1767–1772.
6. Lopez-Garcia E, van Dam RM, Willett WC, et al. Coffee consumption and coronary heart disease in men and women. Circulation 2006; 113: 2045–2053.
7. Freedman ND, Park Y, Abnet CC, et al. Association of coffee drinking with total and cause-specific mortality. N Engl J Med 2012; 366; 1891–1904.
8. Mineharu Y, Koizumi A, Wada Y, et al. Coffee, green tea, black tea and oolong tea consumption and risk of mortality from cardiovascular disease in Japanese men and women. J Epidemiol Community Health 2011; 65: 230–240.
9. Park S-Y, Freedman ND, Haiman CA, et al. Association of coffee consumption with total and cause-specific mortality among non-white populations. Ann Intern Med 2017; 167: 228–235.
10. LeGrady D, Dyer AR, Shekelle RB, et al. Coffee consumption and mortality in the Chicago Western Electric Company Study. Am J Epidemiol 1987; 126: 803–812.
11. LaCroix AZ, Mead LA, Liang K-Y, et al. Coffee consumption and the incidence of coronary heart disease. N Engl J Med 1986; 315: 977–982.
12. Tverdal A, Stensvold I, Solvoll K, et al. Coffee consumption and death from coronary heart disease in middle aged Norwegian men and women. BMJ 1990; 300; 566–569.
13. Kouli G-M, Panagiotakos DB, Georgousopoulou EN, et al. J-shaped relationship between habitual coffee consumption and 10-year (2002-2012) cardiovascular disease incidence: the ATTICA study. Eur J Nutr 2018; 57: 1677–1685.
14. Crippa A, Discacciati A, Larsson SC, et al. Coffee consumption and mortality from all causes, cardiovascular disease, and cancer: a dose-response meta-analysis. Am J Epidemiol 2014; 180(8): 763–775.
15. Malerba S, Turati F, Galeone C, et al. A meta-analysis of prospective studies of coffee consumption and mortality for all causes, cancers and cardiovascular diseases. Eur J Epidemiol 2013; 28: 527–539.
16. Ding M, Bhupathiraju SN, Satija A, et al. Long-term coffee consumption and risk of cardiovascular disease. A systematic review and a dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. Circulation 2014; 129: 643–659.
17. Grosso G, Micek A, Godos J, et al. Coffee consumption and risk of all-cause, cardiovascular, and cancer mortality in smokers and non-smokers: a dose-response metaanalysis. Eur J Epidemiol 2016; 31: 1191–1205.
18. Sofi F, Conti AA, Gori AM, et al. Coffee consumption and risk of coronary heart disease: a meta-analysis. Nutr Metabolism Cardiovasc Dis 2007; 17: 209–223.
19. Wu J-n, Ho SC, Zhou C, et al. Coffee consumption and risk of coronary heart diseases: a meta-analysis of 21 prospective cohort studies. Int J Cardiol 2009; 137: 216–225.
20. Weusten-Van der Wouw MPME, Katan MB, Viani R, et al. Identity of the cholesterol-raising factor from unfiltered coffee and its effects on liver function enzymes. J Lipid Res 1994; 35: 721–733.
21. Urgert R, Weusten-van der Wouw MP, Hovenier R, et al. Diterpenes from coffee beans decrease serum levels of lipoprotein(a) in humans: results from four randomised controlled trials. Eur J Clin Nutr 1997; 51: 431–436.
22. Bjartveit K, Foss OP, Gjervig T, et al. The cardiovascular disease study in Norwegian counties. Background and organization. Acta Med Scand Suppl 1979; 634: 1–70.
23. Stensvold I, Tverdal A and Foss OP. The effect of coffee on blood lipids and blood pressure. Results from a Norwegian cross-sectional study, men and women, 40-42 years. J Clin Epidemiol 1989; 42: 877–884.
24. Naess O, Søgaard AJ, Arnesen E, et al. Cohort profile: cohort of Norway (CONOR). Int J Epidemiol 2008; 37: 481–458.