Gewichtstoename voorkomen tijdens de feestdagen: het kan!
Een gerandomiseerde studie toont aan dat een korte gedragsinterventie gewichtstoename tijdens de decembermaand kan voorkomen; voor velen een periode van te veel eten en meer zitten.
Effectiveness of a brief behavioural intervention to prevent weight gain over the Christmas holiday period: randomised controlled trialLiteratuur - Mason F, Farley A, Pallan M et al., - BMJ 2018; 363 doi: https://doi.org/10.1136/bmj.k4867 (Published 10 December 2018)
Introductie en methoden
Succes op lange termijn in het behandelen van eenmaal ontstane obesitas door leefstijlveranderingen blijkt moeilijk, mogelijk als gevolg van de aanzienlijke, permanente veranderingen in dieet en lichaamsbeweging die nodig zijn om gewichtsverlies te bereiken en behouden. Een alternatieve strategie kan zijn om de focus te leggen op preventie van gewichtstoename, maar het bewijs voor de effectiviteit van deze benadering is schaars.
Longitudinale gewichts-monitorstudies rapporteren dat elk jaar de populatie gemiddeld genomen een beetje aankomt (0.4-1kg)[1], met een snellere toename in bepaalde perioden, zoals rond kerst [2,3]. Een review concludeerde dat diverse studies consistente gewichtstoenames van 0.4 kg tot 0.9 kg tijdens de feestdagen hebben gerapporteerd [4]. Deze gewichtstoenames raakt men niet volledig kwijt in de opvolgende maanden, en deze kleine toenames kunnen opstapelen tot een aanzienlijke stijging van het gewicht over een paar jaar, wat genoeg is om de obesitasepidemie aan te wakkeren.
Aan het eind van het jaar volgen in vele landen diverse feestdagen elkaar op, wat de gelegenheid schept voor voortdurende overconsumptie en meer zittend gedrag. Effectieve interventies zijn nodig om te stimuleren dat mensen zich inhouden ten aanzien van eten en drinken in deze hoog-risicoperiode. Een systematisch review van gewichtstoenamepreventie-interventies identificeerde de mogelijk nuttige rol van lage-intensiteitsinterventies die dieet, lichaamsbeweging en zelf-regulerende strategieën incorporeren [5].
De Winter Weight Watch study was een gerandomiseerde gecontroleerde studie om de effectiviteit van een korte gedragsinterventie te evalueren, die terughoudendheid met eten en drinken stimuleert tijdens de feestdagen, om gewichtstoename te vermijden. De interventie bestond uit stimulering om regelmatig zichzelf te wegen, tips voor gewichtsmanagement en informatie over de fysieke activiteit-calorie-equivalent (PACEq) van veelgegeten feestelijk eten en drinken.
Data collection vond plaats voor kerst 2016 en 2017 (nov en dec), met follow-up in januari en februari (2017 en 2018), tijdens een baseline en een vervolgbezoek. Het doel van de interventie was om niet meer dan 0.5 kg aan te komen. De controlegroep kreeg een korte informatiebrochure over gezonde leefstijl, zonder dieetadvies. 78% van de deelnemers was vrouw, gemiddeld BMI was 28.8 (SD: 6.6) kg/m²). De gemiddelde tijd in de studie was 45.3 dagen.
Belangrijkste resultaten
- Follow-upgewicht was lager in de interventiegroep dan in de controlegroep. Het gemiddelde verschil in follow-upgewicht, gecorrigeerd voor baseline-gewicht en deelname aan een commercieel afvalprogramma -0.49 kg (95%CI: -0.85 to -0.13, P-0.008).
- Het gemiddelde verschil in follow-upgewicht tussen de groepen was vergelijkbaar wanneer verder werd gecorrigeerd voor baseline BMI en de tijd dat deelnemers in de studie zaten (-0.48 kg, 95%CI: -0.84 tot -0.12, P=0.01).
- Er werd geen significant verschil gezien in de geschatte afname van percentage lichaamsgewicht tussen de groepen (-0.03%, 95%CI: -0.53% tot 0.47%, P=0.91).
- Er werd geen significant hogere odds op aankomen met minder dan 0.5 kg gezien in de interventiegroep vs. de comparatorgroep (1.23, 95%CI: 0.75-2.04, P=0.41).
- Cognitieve terughoudendheidsscores namen significant toe voor deelnemers in de interventiegroep, ten opzichte van de controlegroep (gemiddeld verschil in score in verder gecorrigeerd model: 0.62, 95%CI: 0.06-1.19,P=0.03).
- Er warden geen significante verschillen gezien tussen de groepen ten aanzien van scores over emotioneel eten en ongecontroleerd eten.
Conclusie
Deze data laten zien dat een korte gedragsinterventie die volwassenen stimuleert om zichzelf regelmatig te wegen, advies geeft over regulering van lichaamsgewicht en die informatie geeft over de PACEq van populaire feestelijke levensmiddelen, gewichtstoename kan voorkomen tijdens de feestdagen. Cognitieve terughoudendheid was verbeterd in de controlegroep.
Referenties
1. Schoeller DA. The effect of holiday weight gain on body weight. Physiol Behav 2014;134:66-9. doi:10.1016/j.physbeh.2014.03.018
2. Helander EE, Wansink B, Chieh A. Weight Gain over the Holidays in Three Countries. N Engl J Med 2016;375:1200-2. doi:10.1056/NEJMc1602012
3. Yanovski JA, Yanovski SZ, Sovik KN et al. A prospective study of holiday weight gain. N Engl J Med 2000;342:861-7. doi:10.1056/NEJM200003233421206
4. Díaz-Zavala RG, Castro-Cantú MF, Valencia ME et al. Effect of the Holiday Season on Weight Gain: A Narrative Review. J Obes 2017;2017:208513
5. Lombard CB, Deeks AA, Teede HJ. A systematic review of interventions aimed at the prevention of weight gain in adults. Public Health Nutr 2009;12:2236-46. doi:10.1017/S1368980009990577