‘Metabool gezond obees’ blijkt toch niet zo gezond ten aanzien van CHD risico

07/02/2018

Een grote pan-Europese studie laat zien dat overgewicht en obesitas geassocieerd zijn met hoger risico op CHD, zelfs als een individu geen metabole afwijkingen heeft.

Separate and combined associations of obesity and metabolic health with coronary heart disease: a pan-European case-cohort analysis
Literatuur - Lassale C, Tzoulake I, Moons KGM et al., - Eur Heart J, 2018: 39: 397–406

Achtergrond

Algemene en abdominale obesitas zijn belangrijke risicofactoren voor coronaire hartziekte (CHD) en er wordt gedacht dat dit risico grotendeels gemedieerd wordt door cardiometabole risicofactoren zoals insulineresistentie, atherogene dyslipidemie en type 2 diabetes (T2DM) [1]. De term ‘metabool gezond obees’ (MHO) verwijst naar een subgroep van obese mensen met weinig of geen verhoogde metabole risicofactoren die zijn geïncludeerd in de definitie van het metabool syndroom (MetS) [2]. Van deze groep is gesuggereerd dat ze geen verhoogd CV risico zouden hebben [3].

Diverse definities zijn gebruikt om deze groep te bestuderen en conflicterend bewijs bestaat over of MHO inderdaad een hoger CV risico of T2DM hebben. De ESC richtlijnen voor CVD preventie zetten ook vraagtekens bij het bestaan van dit concept [4]. Methodologische beperkingen hebben geleid tot een onduidelijk beeld. Deze studie beoogde daarom om het verband tussen MHO en CHD risico op te helderen, door gebruik te maken van precies gedefinieerde uitkomsten. Data van incidente CHD cases die zijn geregistreerd tijdens 12.2 jaar follow-up in de European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition CV disease (EPIC-CVD) case-cohort studie [5] warden benut. Een willekeurig subcohort uit het grote cohort werd gebruikt als referentiegroep, in plaats van gematchedte controles. Het subcohort bestond uit 10474 deelnemers en er waren 7637 incidente CHD cases (van wie 394 ook in het subcohort zaten). In totaal droegen 17733 personen 117829 persoonsjaren at risk bij. Het doel was om de effecten van obesitas en metabole gezondheid op CHD uit elkaar te halen.

Belangrijkste resultaten

15.8% van de subcohort-deelnemers waren obees, 25.6% hadden MetS en 45.2% van de obese deelnemers waren MHO.
Een positieve log-lineaire associatie tussen BMI en CHD risico werd gezien, na correctie voor potentiële confounders (HR per SD: 1.25, 95%CI: 1.19-1.32, P<0.0001). Na een bijna perfecte log-lineair verband van kwintiel 1 tot 4, week de associatie af van log-lineariteit in het hoogste kwintiel, tot HR: 1.96 (95%CI: 1.66-2.32, P<0.0001), waarbij een gemiddelde BMI van 32.7 kg/m² werd vergeleken met 21.5 kg/m² in het laagste kwintiel.
De associatie tussen BMI en CHD was minder sterk na correctie voor tailleomtrek (WC) (HR: 1.06, 95%CI: 0.97-1.15, P=0.20), wat een effect van droge massa en perifeer vetweefsel. De associatie was ook verzwakt in een model dat corrigeerde voor intermediaire cardiometabole risicofactoren (BP, totaal en HDL-c, diabetes, HR: 1.05, 95%CI: 1.01-1.10, P=0.03).
WC liet een positieve ongeveer lineaire associatie met CHD zien, na correctie voor BMI (HR: 1.24, 95%CI: 1.10-1.40, P<0.0001). Dit verband verzwakte na correctie voor cardiometabole factoren.
In een volledig aangepast model werd gezien dat, ten opzichte van personen met normaal gewicht zonder MetS, MHO een hoger risico op CHD hadden (HR: 1.28, 95%CI: 1.03-1.58, P=0.02). Alle andere fenotypes gedefineerd op basis van lichaamsgrootte en metabole status lieten ook een significant verhoogd risico zien , toy HR: 2.54 (95%CI; 2.21-2.92, P<0.0001) in metabool ongezonde obese personen. MetS was sterk positief geassocieerd met CHD risico, aangezien deelnemers met normaal gewicht met MetS een HR van 2.15 hadden(95%CI: 1.79-2.57, P<0.0001).
Er was geen interactie met geslacht voor het verband tussen metabool gedefinieerd lichaamsgrootte-fenotype en CHD (P-interactie=0.63).

Conclusie

Deze prospectieve case-cohortstudie in deelnemers uit 8 Europese landen laat hogere CHD risico’s zien bij zowel algemene (obv BMI) en centrale (obv WC) obesitas, waarbij gecorrigeerde analyse doen vermoeden dat het effect van obesitas gemeten met tailleomtrek groter is. Metabool gezonde individuen met overgewicht of obesitas hebben een hoger risico ten opzichte van diegenen met normaal gewicht en zonder MetS. Metabool ongezonde personen in alle geteste categorieën hadden een hoger CHD risico dan hun metabool gezonde tegenhangers. Hoewel MetS het verhoogde CHD risico verhoogt, tonen deze data dat ‘metabool gezond obees’ geen onschuldige conditie is.

Redactioneel commentaar

Garcia-Moll [6] herhaalt dat obesitas een belangrijks epidemie is, waarbij tot ongeveer de helft van de populaties in westerse landen overgewicht of obesitas hebben. In dit verband noemt hij het concept van een metabool gezond obees fenotype een zonnestraal in een donker landschap van verhoogd risico op T2DM, CHD en sterfte. Van MHO individuen werd initieel gedacht dat ze een prognose hadden vergelijkbaar met mensen met normaal gewicht. Recentere rapporten met langere follow-up zetten echter vraagtekens bij deze bevinding. De zorgvuldig uitgevoerde studie van Lassale en collega’s in een groot studiecohort dat complexe statistische analyse en uitvorige correctie met potentiële confounders daagt ook het concept van MHO uit.

Zoals erkend door de auteurs werd deze studie beperkt door het gebruik van alleen de meest gebruikte definities van MHO en MetS. Tevens vond geen longitudinale follow-up plaats over evolutie van gewicht en metabole status. Ook maakt de studieopzet van de EPIC-CVD studie dat sommige centra alleen vrouwen, of een groot aandeel vegetariërs includeerde, wat de externe validiteit van de bevindingen zou kunnen beperken.

Desondanks zijn de conclusies dat obesitas het CHD risico verhoogt ongeacht metabole status, relevant. En metabole afwijkingen geven extra CHD risico aan zowel mensen met normaal gewicht, als met overgewicht of obesitas. Gezien dat obesitas ook het risico op andere risicofactoren zoals hypertensie, T2DM en hartaandoeningen verhoogt, gaan studies met langere follow-up mogelijk meer onderbouwing leveren voor het CV risico geassocieerd met obesitas.

Referenties

1. Lu Y, Hajifathalian K, Ezzati M et al., Metabolic mediators of the effects of body-mass index, overweight, and obesity on coronary heart disease and stroke: a pooled analysis of 97 prospective cohorts with 1.8 million participants. Lancet 2014;383:970–983.

2. Alberti KG, Eckel RH, Grundy SM, et al., Harmonizing the metabolic syndrome: a joint interim statement of the International Diabetes Federation Task Force on Epidemiology and Prevention; National Heart, Lung, and Blood Institute; American Heart Association; World Heart Federation; International Atherosclerosis Society; and International Association for the Study of Obesity. Circulation 2009;120:1640–1645.

3. Phillips CM. Metabolically healthy obesity: definitions, determinants and clinical implications. Rev Endocr Metab Disord 2013;14:219–227.

4. Piepoli MF, Hoes AW, Agewall S, et al., 2016 European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice: The Sixth Joint Task Force of the European Society of Cardiology and Other Societies on Cardiovascular Disease Prevention in Clinical Practice (constituted by representatives of 10 societies and by invited experts)Developed with the special contribution of the European Association for Cardiovascular Prevention & Rehabilitation (EACPR). Eur Heart J 2016;37:2315–2381.

5. Riboli E, Kaaks R. The EPIC Project: rationale and study design. European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition. Int J Epidemiol 1997; 26(Suppl. 1):S6–14.

6. Garcia-Moll X. Obesity and prognosis: Time to forget about metabolically healthy obesity. Eur Heart J, 2018: 39: 407-409

Vind dit artikel online op Eur Heart J