Ontwikkeling van lipodystrofie-ernstscore om ziektelast te beoordelen

Een nieuw ontwikkeld klinisch instrument met 8 domeinen toonde een hoge inhoudsvaliditeit, haalbaarheid en betrouwbaarheid bij de beoordeling van de ziektelast bij patiënten met lipodystrofie.

Deze samenvatting is gebaseerd op de publicatie van Brown RJ, Akinci B, Yosef M, et al. - Lipodystrophy Severity Score to Assess Disease Burden in Lipodystrophy. J Clin Endocrinol Metab. 2025 Feb 19:dgaf103 [Online ahead of print]. doi: 10.1210/clinem/dgaf103.

Introductie en methoden

Achtergrond

Lipodystrofiesyndromen vormen een zeldzame en heterogene groep aandoeningen die worden gekenmerkt door selectief verlies of afwezigheid van vetweefsel [1], wat kan leiden tot insulineresistentie, dyslipidemie, ernstige stofwisselingsziekten en orgaanspecifieke complicaties [2-5]. Om de ziektelast bij lipodystrofie te beoordelen, zijn artsen vaak afhankelijk van basale laboratoriumbepalingen, zoals HbA1c en triglyceriden. Aangezien lipodystrofie echter afwijkingen aan meerdere organen omvat, is een omvangrijke aanpak nodig om de ziektelast te meten en te kwantificeren.

Doel van de studie

Het doel van de studie was een lipodystrofie-ernstscore (LDS) te ontwikkelen voor de beoordeling van de ziektelast bij patiënten met lipodystrofie die kan helpen bij de monitoring van de ziekteprogressie en/of de identificatie van gunstige behandeleffecten.

Methoden

Een groep van 8 ziektedeskundigen ontwikkelde een LDS met 8 domeinen, in overleg met patiëntenorganisaties. De domeinen waren: diabetes/insulineresistentie, microvasculaire complicaties van diabetes, lipiden, hart- en vaatziekten, lever, nieren, voortplanting en overige. Een onlinetoepassing van de LDS is beschikbaar op https://ldscoring.com.

De haalbaarheid en inhoudsvaliditeit (content validity) van de LDS werden beoordeeld door 28 andere behandelend artsen en 9 vertegenwoordigers van verschillende patiëntenorganisaties. Met behulp van hypothetische patiëntprofielen werd de LDS vergeleken met de Clinical Global Impression (CGI)-ernstscore, elk gescoord op 2 verschillende tijdstippen. De verandering in de LDS bij een patiënt tussen 2 bezoeken werd vergeleken met de CGI-verbeteringsscore (CGI improvement score, CIS). Voor externe validatie werd de LDS berekend in 2 studiecohorten van patiënten met lipodystrofie die werden behandeld met metreleptine, een leptine-analoog.

Belangrijkste resultaten

Haalbaarheid, inhoudsvaliditeit en betrouwbaarheid

• De algehele haalbaarheidsindex was 100% voor zowel behandelend artsen als patiëntenorganisatievertegenwoordigers.
• De algehele inhoudsvaliditeitsindex was 96% voor behandelend artsen en 88% voor patiëntenorganisatievertegenwoordigers.
• De algehele intraklassecorrelatiecoëfficiënt was 0,969 (95%BI: 0,933-0,992) bij aanvang van de studie en 0,960 (95%BI: 0,919-0,987) bij follow-upbezoeken, wat duidde op een hoge betrouwbaarheid.
• Vergelijkbare resultaten werden gevonden voor de domeinspecifieke indexwaarden.

Vergelijking met CGI-score en CIS

• De gemiddelde totale LDS vertoonde een sterke correlatie met de gemiddelde totale CGI-score bij studieaanvang (Pearsons r=0,858; P<0,001) en na follow-up (Pearsons r=0,872; P<0,001).
• De gemiddelde numerieke verandering in de totale LDS vanaf de studieaanvang tot de follow-up was ook sterk gerelateerd aan de gemiddelde totale CIS (Pearsons r=0,951; P<0,001).

Prestatie van LDS in met metreleptine behandelde patiëntencohorten

• In het cohort van patiënten met gegeneraliseerde lipodystrofie (n=62) verminderde behandeling met metreleptine gedurende 12 maanden de mediane totale LDS van 46 (IQR: 29-59) bij studieaanvang tot 26 (IQR: 18-37) na 12 maanden (P<0,001), waarbij 54% van de patiënten een verbetering van de totale LDS van ≥25% liet zien na 12 maanden.
• In het patiëntencohort met partiële lipodystrofie (n=17) daalde de mediane totale LDS van 65 (IQR: 52-75) naar 61 (IQR: 44-68) na 12 maanden behandeling met metreleptine (P=0,04), waarbij 2 patiënten (12%) een verbetering van de totale LDS van ≥25% hadden na 12 maanden.

Conclusie

Deze nieuw ontwikkelde LDS met 8 domeinen toonde een hoge inhoudsvaliditeit, haalbaarheid en betrouwbaarheid als klinisch instrument voor de beoordeling van de ziektelast bij patiënten met lipodystrofie. Volgens de auteurs “kan de LDS de ernst van verschillende manifestaties van lipodystrofie weergeven en de veranderingen na interventies monitoren”.

Vind dit artikel online op J Clin Endocrinol Metab.

Referenties

1. Hussain I, Garg A. Lipodystrophy syndromes. Endocrinol Metab Clin North Am. 2016;45(4):783-797.
2. Oral EA. Lipoatrophic diabetes and other related syndromes. Rev Endocr Metab Disord. 2003;4(1):61-77.
3. Akinci B, Meral R, Oral EA. Phenotypic and genetic characteristics of lipodystrophy: pathophysiology, metabolic abnormalities, and comorbidities. Curr Diab Rep. 2018;18(12):143.
4. Akinci B, Oral EA, Neidert A, et al. Comorbidities and survival in patients with lipodystrophy: An International Chart Review Study. J Clin Endocrinol Metab. 2019;104(11):5120-5135.
5. Lim K, Haider A, Adams C, Sleigh A, Savage DB. Lipodistrophy: a paradigm for understanding the consequences of “overloading” adipose tissue. Physiol Rev. 2021;101(3):907-993.