Verband tussen laag LDL-c en TG niveau en risico op hemorragische stroke in vrouwen
In een groot, prospectief cohort van vrouwen hadden diegenen met LDL-c <70 mg/dL en mogelijk die met LDL-c ≥160 mg/dL en diegenen met laag TG-niveau, een hoger risico op hemorragische beroerte.
Lipid levels and the risk of hemorrhagic stroke among womenLiteratuur - Rist PM, Buring JE, Ridker PM, et al., - Neurology 2019. DOI: https://doi.org/10.1212/WNL.0000000000007454
Introductie en methoden
Hoewel hypercholesterolemie een risicofactor is voor ischemische stroke, observeerde een meta-analyse dat totaal en LDL cholesterolniveaus omgekeerd geassocieerd waren met het risico op hemorragische stroke. Er werd geen verband met HDL-c gezien [1]. Bovendien legde een meta-analyse van statinetrials bloot dat een 1 mmol/L daling van LDL-c geassocieerd was met een 15% hoger risico op hemorragische beroerte [2]. Andere studies suggereerden dat lage triglyceriden (TG) niveaus ook het het risico op hemorragische stroke verhogen [3-5].
Diverse vragen rondom deze observaties blijven vooralsnog onbeantwoord. Er zijn bijvoorbeeld geen sekse-gestratificeerde data gepresenteerd, als gevolg van lage aantallen events in vrouwen. De beroertelast wordt over het algemeen als hoger beschouwd in vrouwen dan in mannen [6]. Daarom is het belangrijk om risicofactoren voor beroerte in vrouwen te identificeren. Daarnaast is het verband tussen lipidenniveaus en beroerte niet gespecificeerd voor hemorragisch stroke subtype. Tot slot is geen onderscheid gemaakt tussen individuen met verhoogde lipidenlevels en diegenen met optimale of bijna optimale lipidenniveaus.
Deze studie evalueerde het verband tussen lipidenniveus (totaal cholesterol [TC}, LDL-c, TG en HDL-c) en risico op hemorragische stroke in de grote, prospectieve Women’s Health Study (WHS) [7,8]. WHS is een gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde studie van lage dosering aspirine en vitamine E voor primaire preventie van CV ziekte en kanker in 39876 Amerikaanse vrouwelijke gezondheidsprofessionals van 45 jaar en ouder. Lipidenniveaus werden bepaald in een bloedmonster dat voor randomisatie werd afgenomen, in 27937 monsters.
Beroertes werden geclassificeerd als ischemisch, hemorragisch en onbekende types. Hemorragische stroke werd verder onderverdeeld in intracerebrale hemorragie (ICH), subarachnoïd hemorragie (SAH) of intraventriculaire hemorragie (IVH). Tijdens een gemiddelde duur van 19.3 jaar follow-up, werden 137 incidente hemorragische strokes gerapporteerd (ICH: 85, SAH: 43 en 3 IVH, combinatie ICH/SAH: 3 en 3 als gevolg van een procedure).
Belangrijkste resultaten
- Er werd een U-vormige relatie gezien tussen LDL-c en risico op hemorragische stroke.
- Na multivariabele correctie, hadden diegenen met LDL-c <70 mg/dL een meer dan twee keer zo hoog risico op het doormaken van hemorragische stroke, ten opzichte van vrouwen met LDL-c 100-129.9 mg/dL (RR: 2.17, 95%CI: 1.05-4.48).
- Vrouwen met LDL-c ≥160 mg/dL hadden een niet-significant hoger risico op stroke, ten opzichte van diegenen met LDL-c 100-129.9 mg/dL (RR: 1.53, 95%CI: 0.92-2.52).
- In vergelijking met de referentiegroep met LDL-c 100-129.9 mg/dL werden geen significante verschillen gezien in het risico op hemorragische stroke in diegenen met LDL-c 70-99.9 mg/dL (RR: 1.25, 95%CI: 0.76-2.04) of LDL-c 130-159.9 mg/dL (RR: 1.14, 95%CI: 0.72-1.80).
- Risico op ICH gaf een vergelijkbaar patroon, met het hoogste eventrisico in vrouwen met LDL-c <70 mg/dL (RR: 2.32, 95%CI: 0.95-5.65), gevolgd door diegenen met LDL-c ≥160 mg/dL (RR: 1.71, 95%CI: 0.95-3.09).
- Het risico op SAH was ook het hoogst in diegenen met LDL-c <70 mg/dL (RR: 2.21, 95%CI: 0.62-7.88), maar dit was niet significant verhoogd.
- Het laagste TG kwartiel (nuchter: ≤74 mg/dL en niet-nuchter: ≤85 mg/dL) liet een significant verhoogd risico op hemorragische beroerte zien ten opzichte van vrouwen in het hoogste kwartiel, na multivariabele correctie (RR: 2.00, 95%CI: 1.18-3.39). Andere kwartielen lieten geen significante verbanden zien. Lage TG niveaus waren significant geassocieerd met een hoger risico op SAH, maar niet op ICH.
- Er werden geen significante verbanden gezien tussen TC of HDL-c niveaus en risico op hemorragische stroke.
Conclusie
In een groot prospectief cohort met vrouwen van middelbare tot oudere leeftijd, werd een hoger risico op hemorragische stroke gezien in diegenen met LDL-c <70 mg/dL en mogelijk in diegenen met LDL-c ≥160 mg/dL. Lage TG niveaus waren ook geassocieerd met een hoger risico op hemorragische beroerte, met name het subarachnoïde subtype. Totaal en HDL cholesterol toonden geen significant verband met het risic op hemorragische stroke. Deze bevindingen suggereren dat vrouwen met erg lage LDL-c of TG niveaus gecheckt moeten worden op andere te beïnvloeden risicofactoren voor hemorragische beroerte, zoals hypertensie en roken, om hun totale risico op hemorragische beroerte te verminderen.
Referenties
1. Wang X, Dong Y, Qi X, Huang C, Hou L. Cholesterol levels and risk of hemorrhagic stroke: a systematic review and meta-analysis. Stroke 2013;44:1833–1839.
2. Cholesterol Treatment Trialists’ (CTT) Collaborators. The effects of lowering LDL cholesterol with statin therapy in people at low risk of vascular disease: meta-analysis of individual data from 27 randomised trials. Lancet 2012;380:581–590.
3. Sturgeon JD, Folsom AR, Longstreth WT Jr, Shahar E, Rosamond WD, CushmanM. Risk factors for intracerebral hemorrhage in a pooled prospective study. Stroke 2007; 38:2718–2725.
4. Wieberdink RG, Poels MMF, Vernooij MW, et al. Serum lipid levels and the risk of intracerebral hemorrhage: the Rotterdam Study. Arterioscler Thromb Vasc Biol 2011;31:2982–2989.
5. Bonaventure A, Kurth T, Pico F, et al. Triglycerides and risk of hemorrhagic stroke vs. ischemic vascular events: the Three-City Study. Atherosclerosis 2010;210:243–248.
6. Reeves MJ, Bushnell CD, Howard G, et al. Sex di erences in stroke: epidemiology, clinical presentation, medical care, and outcomes. Lancet Neurol 2008;7:915–926.
7. Ridker PM,CookNR, Lee IM, et al. A randomized trial of low-dose aspirin in the primary prevention of cardiovascular disease in women. N Engl J Med 2005;352:1293–1304.
8. Lee IM, Cook NR, Gaziano JM, et al. Vitamin E in the primary prevention of cardiovascular disease and cancer: the Women’s Health Study: a randomized controlled trial. JAMA 2005;294:56–65.