Grote meta-analyse bevestigt effectiviteit van statines in primaire CVD preventie, maar individuele kosten-batenprofielen variëren

Introductie en methoden

Er wordt heftig gedebatteerd over de rol van statines in primaire preventie van CV events [1-4]. Sommigen zien grote potentie voor statines om de last van CVD te verlagen en zij pleiten voor levenslang gebruik van statines voor vele gezonde individuen [5-8]. Anderen beargumenteren dat bewijsvoering en keuzehulp voor individuen en gezondheidsprofessionals nog niet voldoende zijn ontwikkeld.

Huidige richtlijnen hebben data gebruikt van systematische reviews en meta-analyses. Deze studies hebben echter vaak beperkingen. Meerdere meta-analyses hebben alleen effecten van statines op samengestelde uitkomsten gerapporteerd, terwijl statines tegengestelde effecten op sommige uitkomsten kunnen hebben en de effectgrootte kan aanzienlijk verschillen per uitkomstmaat [9-11]. Verschillende systematische reviews onderzochten statines als een klasse, wat mogelijk de verschillen in effectiviteit en veiligheid tussen specifieke statines verbergt [12]. Bovendien hebben sommige systematische reviews primaire en secundaire preventiepopulaties samengevoegd, terwijl de effecten mogelijk verschillend zijn in deze groepen. Daar komt bij dat vaak lage-dosering statines worden voorgeschreven in primaire preventiepopulaties [3,13,14].

Om het debat over statines te voeden, werd een uitgebreide systematische review, meta-analyse en netwerk meta-analyse op medicijn-niveau van RCT’s uitgevoerd (januari 2013-november 2018) om de effectiviteit en veiligheid van statines als klasse en van individuele statines te schatten voor primaire preventie van CVD. Geschikte open-label of dubbelblinde RCT’s (40 trials; n=94.283) vergeleken een statine vs. placebo (33 trials) of een statine vs. een andere statine (7 trials) en rapporteerden resultaten van ten minste een uitkomst van voor- of nadelen in mensen zonder een geschiedenis met een CVD event bij baseline (mediane leeftijd: 58.3 jaar). Zes statines werden overwogen: simvastatine, lovastatine, fluvastatine, atorvastatine, pravastatine en rosuvastatine. Mediane follow-upduur was één jaar. Primaire uitkomsten waren CVD events of sterfte door alle oorzaken.

Belangrijkste resultaten

Effecten van statines op voordelige uitkomsten

• Risico op niet-fataal MI was significant lager met statines als klasse (RR: 0.62, 95%CI: 0.53-0.72, I²=28.6%), in vergelijking met placebo. In een netwerkanalyse van individuele statines, waren niet-fatale MI events verlaagd met atorvastatine, rosuvastatine en pravastatine, maar niet met lovastatine. De meest effectieve behandeling werd gezien met atorvastatine.

• Risico op fataal MI was significant verlaagd met atorvastatine, terwijl zowel de andere specifieke statines als statines als klasse (RR: 0.72, 95%CI: 0.50-1.03, I²=0%) geen significante effecten gaven.
• Statines als klasse verlaagden het risico op niet-fatale stroke (RR: 0.83, 95%CI: 0.75-0.92; I²=0). In de analyse van individuele statines was alleen het effect van rosuvastatine en atorvastatine statistisch significant.
• Statines als klasse (RR: 0.79, 95%CI: 0.53-1.19; I²=0), noch individuele statines hadden een significant effect op fatale stroke.
• Mortaliteit door alle oorzaken was significant verlaagd met statines als klasse (RR: 0.89, 95%CI: 0.85-0.93, I²=0%), in vergelijking met placebo. Individueel gaven pravastatine, atorvastatine en rosuvastatine statistisch significante verlagingen van mortaliteit door alle oorzaken.
• Mortaliteit door CVD was significant verlaagd met statines als klasse (RR: 0.80, 95%CI: 0.71-0.91, I²=35.2%), in vergelijking met placebo. In een analyse van individuele statines waren echter alleen effecten van rosuvastatine en pravastatine op mortaliteit door CVD significant.
• Minder events van onstabiele angina werden gezien met statines als klasse (RR: 0.75, 95%CI: 0.63-0.91, I²=0%), in vergelijking met placebo. In een analyse van individuele statines behaalde echter alleen het effect van atorvastatine statistische significantie.
• Statines als klasse (RR: 0.84, 95%CI: 0.71-1.02, I²=0%),noch individuele statines verlaagden significant het risico op HF, in vergelijking met placebo.
• De samengestelde uitkomst van alle majeure CV events (zonder fatale stroke, HF en mortaliteit door alle oorzaken) was significant verlaagd met statines als klasse (RR: 0.74, 95%CI: 0.67-0.81, I²=0%), in vergelijking met placebo.

Effecten van statines op nadelige uitkomsten

• Zowel relatief als absoluut risico op myopathie was significant verhoogd met statines als klasse (RR: 1.08, 95%CI: 1.01-1.15, I²=1.15%), in vergelijking met placebo. Geen van de individuele statines gaf echter significante effecten.
• Statines als klasse hadden geen significante effecten op T2DM (RR: 1.04, 95%CI: 0.91-1.19). Individuen gerandomiseerd naar atorvastatine en rosuvastatine hadden meer diabetes events, in vergelijking met placebo.
• Hepatische dysfunctie was verhoogd met statines als klasse (RR: 1.16, 95%CI: 1.02-1.31, I²=0%), in vergelijking met placebo. In een analyse van individuele statines behaalde fluvastatine statistische significantie met een vijfmaal hoger risico, in vergelijking met placebo.
• Relatief risico op renale dysfunctie was hoger met statines als een klasse (RR: 1.14, 95%CI: 1.02-1.29, I²=4.6%), in vergelijking met placebo. In een analyse van individuele statines was alleen het effect van rosuvastatine statistisch significant.
• Zowel statines als klasse als individuele statines hadden geen significant effect op stoppen van behandeling door nadelige events, kanker, hoofdpijn en misselijkheid, in vergelijking met placebo.

Conclusie

Referenties

Download de slides Vind dit artikel online op Am Heart J