NHC | Hypertensie bij de alleroudsten

Prof.dr. Majon Muller

Hypertensie komt veel voor bij ouderen: van de mensen ouder dan 75 jaar heeft 78% hypertensie. Bij ouderen is de DBP vaak lager, ze zijn langer blootgesteld aan hogere BP’s en hebben atherosclerose. Deze ‘survivors’ zijn gevoeliger voor hypotensie. Naarmate mensen ouder worden stijgt de SBP en daalt de DBP; dit komt door de stijfheid van de vaten (12, 13). Een publicatie van Delgado over het beloop van BP in de laatste levensfase toonde een daling van SBP (14). Toch is hypertensie een risicofactor in ouderen; met het stijgen van SBP stijgt ook de mortaliteit bij ouderen. Kleinere studies (zoals de Leiden 85-plus studie) lieten hiertussen echter geen verband zien (15-17); een verklaring kan zijn dat er een associatie is tussen daling in SBP en verhoging van co-morbiditeit bij ouderen (14).

Een andere verklaring kan zijn dat onderscheid gemaakt moet worden tussen vitale en kwetsbare ouderen (18). De biologische leeftijd van een individu wordt bepaald door blootstelling aan endogene en exogene risicofactoren. Onderscheid tussen vitaal en kwetsbaar kan worden gemaakt op grond van de volgende factoren: loopsnelheid, handknijpkracht, ongewenst gewichtsverlies, vermoeidheid, afname activiteit en cognitie. De Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA) studie bestudeerde de associatie tussen BP en mortaliteit en de rol van de biologische en chronologische leeftijd (19). In deze studie werd loopsnelheid bepaald en een geheugentest afgenomen. In de kwetsbare groep was een lagere DBP geassocieerd met een slechtere survival en in de vitale groep was een lagere DBP juist geassocieerd met een betere survival.

De Leiden 85-plus studie liet dezelfde resultaten zien; in kwetsbare ouderen was een lage BP geassocieerd met een verhoogd beroerterisico (17, 20). In de SMART studie liet de grafiek van BP uitgezet tegen survival een J-curve zien in patiënten met manifeste vasculaire ziekten (21), evenals in de INVEST trial (22). Ook waren er meer CV events in patiënten met manifest vaatlijden bij een lagere BP, zo bleek uit de PROSPER studie (23).

Muller vroeg zich af wat deze bevindingen voor de behandeling van kwetsbare vs. vitale ouderen betekent. De resultaten van de HYVET en SPRINT trials kunnenhierin wellicht bijdragen. In een subanalyse van de SPRINT trial, waarin gekeken werd naar individuen >75 jaar, met onderscheid tussen vitaal en kwetsbaar, liet een intensieve behandeling van BP gunstigere effecten zien op CV uitkomsten dan normale behandeling, ongeacht fitheid (24). Er was wel meer hypotensie in de intensief behandelde groep, maar dit resulteerde niet in een hoger valrisico. Er waren geen veranderingen in loopsnelheid en ook geen verschil in kwaliteit van leven tussen de twee behandelarmen (25, 26). Het is daarom nog niet duidelijk of een lagere BP beter is voor alle ouderen. Ook moet beter gekeken worden naar de exclusiecriteria in de SPRINT studie, omdat valrisico en syncope veel lager waren in de studiepopulatie (27).

Het CVRM addendum adviseert om een streefwaarde<150 mmHg aan te houden voor ouderen en kwetsbare ouderen en medicatie voorzichtig te titreren. De AHA/ACC guidelines stellen voor om SBP <130 mmHg te houden. Muller zelf adviseert om een streefwaarde <140-150 mmHg aan te houden voor vitale ouderen en indien mogelijk lager. Bij kwetsbare ouderen geldt <150 mmHg en moet de DBP goed in de gaten worden gehouden.

Referenties

Toon referenties

12. Fields LE, Burt VL, Cutler JA, Hughes J, Roccella EJ, Sorlie P. The burden of adult hypertension in the United States 1999 to 2000: a rising tide. Hypertension. 2004;44(4):398-404.

13. Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, Cushman WC, Green LA, Izzo JL, Jr., et al. Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure. Hypertension. 2003;42(6):1206-52.

14. Delgado J, Bowman K, Ble A, Masoli J, Han Y, Henley W, et al. Blood Pressure Trajectories in the 20 Years Before Death. JAMA Intern Med. 2018;178(1):93-9.

15. Lewington S, Clarke R, Qizilbash N, Peto R, Collins R, Prospective Studies C. Age-specific relevance of usual blood pressure to vascular mortality: a meta- analysis of individual data for one million adults in 61 prospective studies. Lancet. 2002;360(9349):1903-13.

16. van Bemmel T, Gussekloo J, Westendorp RG, Blauw GJ. In a population-based prospective study, no association between high blood pressure and mortality after age 85 years. J Hypertens. 2006;24(2):287-92.

17. Sabayan B, Oleksik AM, Maier AB, van Buchem MA, Poortvliet RK, de Ruijter W, et al. High blood pressure and resilience to physical and cognitive decline in the oldest old: the Leiden 85-plus Study. J Am Geriatr Soc. 2012;60(11):2014-9.

18. Muller M, Smulders YM, de Leeuw PW, Stehouwer CD. Treatment of hypertension in the oldest old: a critical role for frailty? Hypertension. 2014;63(3):433-41.

19. Post Hospers G, Smulders YM, Maier AB, Deeg DJ, Muller M. Relation between blood pressure and mortality risk in an older population: role of chronological and biological age. J Intern Med. 2015;277(4):488-97.

20. Sabayan B, van Vliet P, de Ruijter W, Gussekloo J, de Craen AJ, Westendorp RG. High blood pressure, physical and cognitive function, and risk of stroke in the oldest old: the Leiden 85-plus Study. Stroke. 2013;44(1):15-20.

21. Dorresteijn JA, van der Graaf Y, Spiering W, Grobbee DE, Bots ML, Visseren FL, et al. Relation between blood pressure and vascular events and mortality in patients with manifest vascular disease: J-curve revisited. Hypertension. 2012;59(1):14-21.

22. Messerli FH, Mancia G, Conti CR, Hewkin AC, Kupfer S, Champion A, et al. Dogma disputed: can aggressively lowering blood pressure in hypertensive patients with coronary artery disease be dangerous? Ann Intern Med.2006;144(12):884-93.

23. Wijsman LW, Muller M, de Craen AJM, Jukema JW, Westendorp RGJ, Mooijaart SP. Association of diastolic blood pressure with cardiovascular events in older people varies upon cardiovascular history. J Hypertens. 2018;36(4):773-8.

24. Williamson JD, Supiano MA, Applegate WB, Berlowitz DR, Campbell RC, Chertow GM, et al. Intensive vs Standard Blood Pressure Control and Cardiovascular Disease Outcomes in Adults Aged >/=75 Years: A Randomized Clinical Trial. JAMA. 2016;315(24):2673-82.

25. Odden MC, Peralta CA, Berlowitz DR, Johnson KC, Whittle J, Kitzman DW, et al. Effect of Intensive Blood Pressure Control on Gait Speed and Mobility Limitation in Adults 75 Years or Older: A Randomized Clinical Trial. JAMA Intern Med. 2017;177(4):500-7.

26. Berlowitz DR, Foy CG, Kazis LE, Bolin LP, Conroy MB, Fitzpatrick P, et al. Effect of Intensive Blood-Pressure Treatment on Patient-Reported Outcomes. N Engl J Med. 2017;377(8):733-44.

27. Sexton DJ, Canney M, O'Connell MDL, Moore P, Little MA, O'Seaghdha CM, et al. Injurious Falls and Syncope in Older Community-Dwelling Adults Meeting Inclusion Criteria for SPRINT. JAMA Intern Med. 2017;177(9):1385-7.

Bekijk hier de presentatie Bekijk hier de slides van de presentatie