WCN congres | Nieuwe geneesmiddelen: patiënten, poen en de polder

Voor de Chairman’s Choice Lecture was dit jaar Paul Korte uitgenodigd, als voorzitter van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (VIG, voormalig Nefarma). De VIG wil een open dialoog aan gaan met andere partijen betrokken bij zorg, en een uiting daarvan is het binnenkort met de minister op te stellen ‘Memorandum of understanding’. Ook met verzekeraars en ziekenhuizen zullen later dergelijke documenten worden opgesteld, allemaal bedoeld om samen te zorgen dat zorg voor patiënten goed en betaalbaar blijft.

Hij liet grafieken zien waaruit blijkt dat het budget voor geneesmiddelen wel mee valt, hoewel de totale kosten voor zorg een kwart van het overheidsbudget beslaan. In vergelijking met andere landen zijn de kosten voor geneesmiddelen in Nederland ruim onder het gemiddelde; dus hij concludeerde dat Nederlandse artsen verstandig voorschrijven.

Om context te geven bij de prijzen van nieuwe geneesmiddelen, schetste hij het perspectief van farmaceutische bedrijven die vaak zo’n 11-14 jaar nodig hebben voor de ontwikkeling van een geneesmiddel. Vele middelen in ontwikkeling vallen in de loop van het proces af, voordat er iets aan verdiend is. Korte merkte ook op dat het rendement van investeringen in de farmaceutische industrie is afgenomen in de loop der jaren, dus de bedrijfstak is minder interessant geworden voor beleggers.

Voor het ‘polder’-deel van zijn verhaal, benadrukte Korte het belang van het blijven doen van wetenschappelijk onderzoek in Nederland. De afgelopen jaren heeft Nederland aan minder trials meegedaan; volgens Korte omdat we in Nederland soms wat traag besluiten. Hij riep de WCN-ers op vooral mee te blijven doen aan internationale trials. Ook denkt hij dat studies slimmer aangepakt kunnen worden, en bijvoorbeeld een middel te bestuderen zowel voor- als nadat het geregistreerd is. Voor analyse van real world data zouden datasystemen beter gekoppeld moeten worden.

Om al deze plannen te implementeren, moeten de betrokkenen wel de juiste tools in hun toolbox hebben; de rol van de farmaceutische industrie hierin is om geneesmiddelen een juiste plek te geven. Om een middel kosteneffectief te laten zijn in de praktijk en om zorg op maat te kunnen bieden is het bovendien belangrijk te onderzoeken hoe voorspeld kan worden wie baat zal hebben bij bepaalde medicatie.

Concluderend stelde Korte dat er veel ontwikkelingen gaande zijn, zowel voor de industrie als in ziekenhuizen. Hij noemde veranderende organisatiestructuren, verschuiving van zorg naar de eerste lijn en opkomst van nieuwe ‘disruptieve’ technieken zoals gen- en celtherapie, nieuwe vormen van diagnostiek en de opkomst van artificial intelligence in de zorg. Tegen deze achtergrond riep hij op samen te werken, in plaats van de moeilijke kwesties bij andere partijen neer te leggen.